Chăm sóc tuyến mồ hôi và điều trị 'viêm cánh'

PN - Cơ thể có thể thơm tho nhờ hương liệu, mỹ phẩm hay nước hoa… nhưng hấp dẫn nhất vẫn là thơm tho tự nhiên.

"Thánh thót như mưa ruộng cày"

Đặc điểm tuyến mồ hôi của mỗi người phụ thuộc cơ địa, di truyền, và tính chất mồ hôi còn ảnh hưởng bởi điều kiện lao động, hoàn cảnh sống, thói quen sinh hoạt, ăn uống. Vì vậy, mồ hôi đôi khi khiến dễ... xa nhau.

Tuyến mồ hôi được chi phối bởi thần kinh giao cảm là một dạng thần kinh thực vật nên mồ hôi có thể tiết ngoài ý thức của con người, kể cả khi thay đổi cảm xúc đột ngột hay căng thẳng thần kinh.

Tuyến mồ hôi là một cơ quan nhỏ nhưng có vai trò không nhỏ trong cơ thể. Nó tiết ra mồ hôi giúp điều hòa thân nhiệt. Cùng với mồ hôi, nhiều chất khác cũng được tiết ra để giúp bôi trơn bảo vệ bề mặt da. Cũng qua tuyến mồ hôi, một số muối và vi chất dư thừa bị đào thải giúp cân bằng muối - nước cho cơ thể, đồng thời một số độc chất cũng bị tống khứ ra ngoài. Để làm được nhiều việc như vậy, tuyến mồ hôi có cấu trúc không hề đơn giản với khoảng bốn triệu tuyến phân bố khắp cơ thể.

Thành phần của mồ hôi thường gồm nước, muối Na sulfat, chất điện giải… và dầu nhờn ở người tăng tiết mồ hôi dầu. Trong mồ hôi dầu chứa nhiều axít béo, hợp chất ammoniac… nên khi bị phân hủy bởi vi khuẩn có sẵn trên bề mặt da, sẽ tạo ra mùi hôi.

Hiện tượng tăng tiết mồ hôi xảy ra trong các trường hợp: cơ thể hoạt động tăng cần giải nhiệt làm mát; thay đổi cảm xúc đột ngột tác động thần kinh giao cảm làm tuyến mồ hôi co thắt tăng tiết; các kích thích quá mức của các giác quan như xúc giác, vị giác (khi ăn cay); do béo phì; một số bệnh lý như tiểu đường, cường giáp…; tăng tiết do di truyền bẩm sinh; tăng tiết mồ hôi thường xuyên không rõ nguyên nhân.

Tăng tiết mồ hôi nách cũng xảy ra như trong các trường hợp tăng tiết toàn diện, nhưng ở vùng nách luôn có lượng mồ hôi nhiều hơn. Vùng nách chứa nhiều tuyến mồ hôi dầu nên khi tăng tiết thì tăng cả mồ hôi và dầu.

Khi nách tăng tiết mồ hôi sẽ gây ẩm ướt, bốc mùi khó chịu, bởi sự tăng tiết mồ hôi và dầu ở nách luôn mạnh nhất so với các vùng khác của cơ thể; vùng này chứa lượng vi khuẩn nhiều nhất trên da. Ngoài ra, nách là vùng thường xuyên bị che kín bởi cánh tay và quần áo kém thông thoáng nên dễ tồn đọng mồ hôi, chất bẩn và vi khuẩn.

Điều trị tăng tiết mồ hôi

* Thuốc chống ra mồ hôi: bôi vào vùng nhiều mồ hôi, thuốc sẽ hòa với mồ hôi thấm vào ống tuyến làm thành những nút chặn, gây phản xạ ngưng tiết mồ hôi.

* Máy điện i-on: sử dụng dòng điện một chiều qua môi trường nước tác động tại chỗ vùng nhiều mồ hôi làm tuyến giảm tiết mồ hôi. Nhược điểm là phải làm nhiều lần, ba-bốn lần mỗi tuần trong nhiều tuần liền mới hiệu quả.

* Botox: chích botox tại chỗ có hiệu quả tốt sau ba-bốn ngày và kéo dài đến sáu tháng. Phương pháp này đã được FDA Mỹ cho phép.

* Phá hủy tuyến bằng máy phát sóng điện từ hay sóng siêu cao tần.

* Phẫu thuật: phẫu thuật phá hủy tuyến mồ hôi bằng các kỹ thuật qua vết mổ nhỏ tại chỗ hoặc cắt hạch giao cảm (cắt đứt thần kinh điều khiển sự hoạt động của tuyến).

Tuy phẫu thuật hủy tuyến đem lại kết quả vĩnh viễn nhưng có một số nhược điểm. Nó có thể phá hủy quá nhiều tuyến, khiến không còn tuyến mồ hôi hoạt động, gây ra các rối loạn tại chỗ. Ví dụ: không có mồ hôi, da khô, nóng, bỏng rát rất khó chịu. Nếu phẫu thuật phá hủy tuyến đến mức không còn mồ hôi thì là một sai lầm không thể phục hồi. Kỹ thuật phá hủy tuyến có thể gây tăng tiết mồ hôi bù trừ ở những vùng khác của cơ thể, tạo nên một sự phiền toái khác. Ngoài ra, phẫu thuật phá hủy tuyến có thể để lại vết sẹo xấu tại chỗ.

Điều trị hôi nách

Điều trị hôi nách có thể chữa triệu chứng bằng cách: tắm rửa thường xuyên, mặc đồ thông thoáng; bôi các loại phấn thơm, dầu thơm; bôi, đắp các loại thảo mộc như lá chanh, chanh, gừng, lá trầu không, đắp bột phèn chua. Để chữa trị tận gốc, có các phương pháp: chích botox, dùng máy điện i-on, máy phát sóng điện từ, sóng cao tần hoặc phẫu thuật: cắt bỏ tuyến, hút tuyến, nạo vét tuyến, đốt tuyến bằng laser.

Các biện pháp điều trị tăng tiết mồ hôi và chứng hôi nách đều phải thực hiện từ đơn giản đến phức tạp. Phẫu thuật có thể mang lại kết quả vĩnh viễn nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro: sốc thuốc, nhiễm trùng, mất mồ hôi tại chỗ, ra mồ hôi bù trừ. Vì vậy, giải pháp điều trị bằng phẫu thuật luôn luôn là lựa chọn cuối cùng.

Như vậy, tuyến mồ hôi là một cơ quan không thể thiếu của cơ thể người và mồ hôi là một sản phẩm sinh lý bình thường. Chỉ khi nào mồ hôi quá nặng mùi mới cần có sự can thiệp của y học. Không có một biện pháp kỹ thuật đơn lẻ nào có thể giải quyết được hoàn toàn tình trạng nặng mùi của mồ hôi.

 Bác sĩ CAO NGỌC BÍCH 

Phó chủ tịch Hội Phẫu thuật thẩm mỹ TP.HCM