Nhà văn tướng cướp lừng lẫy Sài Gòn những năm 1930

Đầu năm 1969 trên nhật báo Tin Sáng ở Sài Gòn bất ngờ xuất hiện một thiên phóng sự dài với tựa đề “Sơn Vương - người tù thế kỷ”. Ngay sau đó có tờ báo khác cũng ăn theo với nhiều bài viết về tướng cướp kiêm nhà văn Sơn Vương, người vừa được tổng thống Nguyễn Văn Thiệu phóng thích sau khi thụ an 34 năm tù. 

Sơn Vương tên thật Trương Văn Thoại, con thứ 5 trong một gia đình điền chủ giàu có tại làng Bình Nghị thuộc tỉnh Gò Công, nay là xã Bình Nghị, huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang. Giai thoại kể rằng, vào ngày thôi nôi, trước mặt cậu bé Thoại đặt không biết bao nhiêu thứ, từ đồ chơi đến sách vở, bút mực và cả vài loại binh khí tiêu biểu, nhưng cậu ấm chỉ nhìn lướt qua rồi vồ lấy hai món: cây bút và thanh gươm.

Đến tuổi đi học, Sơn Vương tỏ ra rất thông minh và hiếu học, bao giờ cũng hơn hẳn các bạn học cùng lớp. Nhưng khi vừa hết lớp 5 thời đó, Sơn Vương nghỉ học trường tây để đi học võ và chữ Hán. Đến năm 1925, khi mới 16 tuổi, cậu bỏ nhà đi theo tiếng gọi của giang hồ, tìm thầy học đạo. Cậu gặp được một đại lão sư ẩn danh trên núi cao rất tài giỏi về võ thuật và được nhận làm đồ đệ rồi thầy trò mai danh ẩn tích.

Sơn Vương lúc về già.

Năm 1931, sư phụ qua đời, cậu “hạ sơn” trở về Sài Gòn làm nghề bán sách bên lề đường. Nơi cậu bán sách (đường Hàm Nghi sau này) có các văn nhân, ký giả, chủ báo cũng đem sản phẩm của mình ra bày bán trên vỉa hè.

Trong số những chủ báo đó có nhà cách mạng Nguyễn An Ninh, chủ bút của tờ báo La Cloche Fêlee (Tiếng chuông rè) kiêm thủ lĩnh Đảng Thanh niên Cao vọng. Vốn thần tượng Nguyễn An Ninh, Sơn Vương đã chủ động làm quen và hai người đã mau chóng thân nhau. Nhờ sự giúp đỡ và dẫn dắt của Nguyễn An Ninh, cộng với tài năng sẵn có, Sơn Vương nhanh chóng trở thành cây viết chủ lực của tờ báo với bút hiệu Sơn Vương. Cách viết của Sơn Vương rất đơn giản, bình dân và dễ hiểu nên đã làm cho bạn đọc ưa thích.

Trong những năm 1932 - 1933, Sơn Vương nổi danh như cồn ở Sài Gòn, Chợ Lớn và cả lục tỉnh với hàng chục tiểu thuyết được đăng tải trên báo. Phần đông những sáng tác của Sơn Vương là những tiểu thuyết võ hiệp kỳ tình. Những nhân vật hư cấu được dựng lên là những hiệp sĩ, tướng cướp nghĩa hiệp, cướp của nhà giàu đem giúp kẻ nghèo. Mãi cho đến sau này, người ta mới hiểu rằng, chính Sơn Vương đã dùng tâm trạng con người thật của mình để diễn tả nhân vật trong truyện.

Nhưng cũng chính trong những năm này, Sơn Vương đã đơn thương độc mã thực hiện hàng chục vụ cướp kinh thiên động địa chỉ nhắm vào các phú hộ, địa chủ ở khắp vùng từ Đồng Nai lên đến Sài Gòn, Chợ Lớn rồi dần xuống Long An. Hàng chục vụ cướp táo bạo đã xảy ra ở Sài Gòn và vùng phụ cận, nhắm vào nhà giàu và các chủ đồn điền Tây. Thiên hạ đồn đại khắp nơi, kẻ khen phục người chê bôi, đi đâu cũng nghe thiên hạ bàn tán. 

Lúc ấy có tên chủ đồn điền cao su tên Rene Gaillard vừa bị cướp, vốn là một tên giang hồ thứ thiệt. Rene ra tuyên bố, thưởng 5.000 đồng và 1/10 số tiền bị cướp cho bất cứ ai tìm ra tung tích thủ phạm. Tên tài xế Năm Đường (người chở Sơn Vương đi cướp nhà băng) đã khai báo để nhận thưởng. Ngày 16/8/1933, Sơn Vương bị bắt, bị xử 5 năm khổ sai và đày ra Côn Đảo.

Ở Côn Đảo lúc bấy giờ đang giam giữ nhiều tù chính trị, đó là những người của Quốc dân Đảng, Hòa Hảo, Cao Đài và Việt Minh. Lúc này, nhà cách mạng Nguyễn An Ninh cũng đang bị giam ở đây và hai người gặp lại. Tuy là một tù thường phạm nhưng tăm tiếng vụ cướp tiền của chủ đồn điền cao su người Pháp khiến hầu hết tù phạm ở đây kính nể Sơn Vương.

Nhờ giỏi tiếng Pháp mà mỗi lần tù nhân cần gì với giám thị, Sơn Vương lại trở thành thông dịch viên bất đắc dĩ. Cuối năm 1933, Sơn Vương được nhận làm thư ký cho ty Ngân khố của Côn Đảo. Từ đó, ông không còn bị giam trong tù nữa mà được thả ra ngoài, hàng ngày làm việc cho ty Ngân khố, tối về đến dạy học cho cô con gái nhỏ của chúa đảo là Nguyễn Thị Kim Hoa.

Năm 1936, Sơn Vương được trả về đất liền và bị giam tại Hà Tiên. Một hôm, viên giám đốc người Pháp bị mất cắp 200 đồng, nghi cho một người Việt làm bồi bàn ăn cắp, tên giám đốc đã tra khảo dã man người giúp việc đến chết. Sơn Vương biết chuyện đã hô hào tù nhân nổi lên đập phá khám, phản đối viên giám đốc. Ông bị đày trở lại Côn Đảo. Tại đây, ông âm thầm thu nhập tài liệu và viết bài tố cáo chế độ nhà tù hà khắc, gửi về Sài Gòn cho báo chí đăng tải, làm tên quận trưởng bị trả về Pháp. Ngày 16/8/1938, Sơn Vương được trả tự do.

Đúng một năm sau, Sơn Vương lại bị bắt trở lại vì bị ghép tội du đãng và bị đưa qua trại giam ở Pursat thuộc Campuchia. Chỉ vài tháng sau, Sơn Vương cưa cửa tù trốn thoát qua Thái Lan. Rồi ông lại bị bắt khi tìm cách trở về Sài Gòn. Với tội vượt ngục, Sơn Vương bị kết án 10 năm tù.

Sơn Vương (thứ 2 bên trái qua) cùng gia đình.

Cuối năm 1945, Việt Minh giành quyền kiểm soát Côn Đảo. Sơn Vương được bầu làm Chủ tịch ủy ban hành chính Côn Đảo. Ông cưới cô bé học trò ngày xưa, nay đã trở thành cô giáo Lệ Hoa xinh đẹp và dịu dàng. Một đám cưới lớn nhất Côn Đảo được diễn ra.

Khi quân Pháp trở lại xâm lược Việt Nam, chúng đem 3 chiến hạm ra chiếm lại Côn Đảo vào tháng 4/1946, bắt giam lại tất cả tù nhân. Riêng Sơn Vương bị giam riêng và bị đối xử khắc nghiệt hơn những người khác.

Có một người tù tên Út vì thù hằn mà bịa chuyện chuyện ông đang giữ tấm bản đồ của kho tàng châu báu của vua Gia Long giấu lại, báo lên mật thám Pháp. Bọn Pháp tra khảo Sơn Vương dã man, đến nỗi ông phải nhận là có và đã vẽ một bản đồ ma cho bọn Pháp. Rồi vì tội vẽ láo đó mà ông lại bị đánh đập thê thảm hơn.

Giữa năm 1947, Sơn Vương bị đưa về Sài Gòn ra tòa với hai tội danh là cưỡng hôn cô vợ tên là Lệ Hoa và giết một người tù tên Quýt, lãnh bản án chung thân. Ngày 8/8/1953, trong một buổi đi làm lao công, bất ngờ Sơn Vương chạm mặt với tên Út, người đã tố cáo Sơn Vương có bản đồ kho tàng. Quá căm tức, Sơn Vương đánh chết hắn. Thêm một án chung thân nữa và Sơn Vương bị đưa trở lại Côn Đảo. Vào thời đó, bản án chung thân được tính là 32 năm. Như vậy, tổng cộng các bản án tù mà Sơn Vương bị phạt là 79 năm.

Ngày 18/11/1968, tức sau 34 năm thụ án, Sơn Vương được tổng thống Nguyễn Văn Thiệu ân xá, trở về đời sống bình thường. Cuộc trở về của Sơn Vương là dịp để báo chí Sài Gòn thổi bùng cuộc đời của “người tù thế kỷ” như là huyền thoại. Nhưng lúc bấy giờ, Sơn Vương đã già yếu, trở về sống ẩn dật trong một căn nhà nhỏ nằm trong hẻm đường Nguyễn Cư Trinh (Sài Gòn) và mưu sinh bằng nghề làm thầy thuốc nam gia truyền.

Năm 1980, trước khi về lại cố hương Gò Công, ông đã ký tặng chính quyền cách mạng một tập bản thảo đánh máy dày khoảng 600 trang. Ông viết: “Tại sao tôi đi ăn cướp và tại sao tôi phạm tội giết người? Ăn cướp để làm gì? Điều này tôi không cần nói rõ chi tiết vì đã có vong linh một số nhà cách mạng đàn anh quá cố và một số gia đình lao động ở Bàn Cờ và Xóm Trể bị cháy nhà từ ba mươi mấy năm về trước chứng kiến cho tôi

Một điều tôi có thể hãnh diện và tự an ủi là 2 lần bị bắt về tội cướp, người ta tra tấn tôi đủ thứ cực hình, thì trước sau tôi vẫn một mực khai rằng, chơi gái và thua cờ bạc mà hết, chứ không hề khai một lời nào về các bậc đàn anh. Hành động mạo hiểm đó đều do tôi tự động, không ai xúi bảo; nghĩa là các nhà cách mạng đàn anh không hề hay biết những món tiền tôi đưa ra là tiền ăn cướp.

Nhà chức trách Pháp hồi ấy không tin, họ khảo nhưng tôi ráng chịu đòn. Vì tôi tự xét, các anh ấy mà được tự do hay còn sống là xã hội được nhờ. Trái lại, tôi bất quá là một kẻ vô danh tiểu tốt, có chết đi cũng không liên quan gì đến việc đời hay việc nước”.  Ông Sơn Vương mất năm 1987 tại quê nhà Gò Công.

Theo Lao Động