Sống khỏe
Xem kịch cổ điển phương Tây ngay trên sân khấu Hồng Hạc
TTO - Buổi diễn đầu tiên của vở kịch Eugénie Grandet tối 16-3 ở sân khấu Hồng Hạc (TP.HCM) đã khiến không ít khán giả cảm động khi lâu lắm mới được xem kịch cổ điển phương Tây ngay tại Sài Gòn và 'đọc' lại Balzac trong một dạng thức khác.
Lê Chi Na (trái, vai Eugénie) và Lê Hoàng Giang (vai Charles) trong vở Eugénie Grandet. Vở sẽ tiếp tục diễn vào ngày 30-3 - Ảnh: M.THỤY
Dựa trên tiểu thuyết cùng tên của đại văn hào Honoré de Balzac (xuất bản năm 1839), vở kịch Eugénie Grandet (biên kịch: Việt Linh, đạo diễn: Tây Phong) phác họa hiện thực nước Pháp đầu thế kỷ 19, khi cuộc cách mạng tư sản chiến thắng và mọi người bắt đầu ca tụng về nó.
Ở thị trấn Saumur hẻo lánh, Grandet là một kẻ nổi tiếng giàu có, khôn ngoan và keo kiệt. Mọi toan tính của Grandet bỗng chốc bị đảo lộn khi Eugénie - cô con gái xinh đẹp của ông - đem lòng yêu cậu em trai họ Charles có gia đình vừa bị phá sản.
Bị cha ngăn cản, Eugénie vẫn mòn mỏi chờ đợi Charles suốt 7 năm để có thể đến với anh như lời cả hai ước hẹn. Vậy nhưng, điều duy nhất Eugénie nhận được là những đổi thay của Charles - người giờ đây khao khát một cuộc sống sung túc và có danh vị, xem những thề ước của mối tình lệch tuổi ngày trước như những trò trẻ con mà có thể Eugénie đã không còn nhớ đến.
Trước bi kịch của gia đình bởi sự tham lam, hà tiện của cha, trước bi kịch của chính mình vì một niềm tin quá đỗi trong lành, Eugénie với sự nhẫn nại sẵn có và tấm lòng bao dung... đã hành xử khiến người đọc xưa và khán giả nay rơi nước mắt...
Trong vòng xoáy của đồng tiền
Eugénie Grandet là cuốn tiểu thuyết hiện thực lãng mạn nặng tính tuyên ngôn của nhà văn Balzac với châm biếm mạnh mẽ một xã hội tôn trọng đồng tiền, rời xa tình yêu, đạo đức và những cảm xúc chân thực của con người.
Thế nhưng bên cạnh ý nghĩa thời sự của tiểu thuyết, không khí nước Pháp thế kỷ 19 mới là những điều thực sự làm nhà biên kịch Việt Linh hứng thú: "Tôi muốn tái hiện không gian của một nước Pháp thời Balzac, một giai đoạn có nhiều biến động và thú vị tôi chưa từng trải, và đưa chúng đặt trên sân khấu, dù còn nhiều hạn chế kỹ thuật, kinh phí. Đây cũng là lần đầu Eugénie Grandet được tiếp cận công chúng trong nước với hình thức kịch chuyển thể" - chị chia sẻ.
Cũng theo nhà biên kịch Việt Linh, vì cuốn tiểu thuyết của nhà văn Balzac khá đồ sộ nên chị và êkip đã phải tính toán, cân nhắc rất nhiều chi tiết, phân đoạn để có thể gói gọn vở kịch trong hai tiếng. Mặc dù vở diễn chỉ vừa bắt đầu dàn dựng cách đây hai tháng nhưng kịch bản đã được trau chuốt từ nhiều năm trước.
Nếu đã đọc Eugénie Grandet, khán giả sẽ nhận thấy vở kịch giữ được rất nhiều câu thoại then chốt của nhân vật Grandet, cho thấy ma lực và vòng kim cô ngột ngạt của đồng tiền khi con người tình nguyện làm nô lệ của của cải.
Mỗi khi những nhân vật khác rời đi, Grandet đứng một mình với các lớp ánh sáng bị tách dần. Không gian chỉ còn lại một gam đơn sắc, cô độc phủ lên Grandet như để dự báo cho một kết cục đau đớn...
Sân khấu - văn học tìm lối gặp nhau
Có mặt trong buổi công diễn, nhà văn Dạ Ngân cho rằng nhà biên kịch Việt Linh đã rất gan dạ khi chuyển thể một tác phẩm nặng ký như Eugénie Grandet thành kịch, tuy nhiên, "vở kịch bị phân đoạn và chuyển cảnh khá nhiều, về cuối lại càng dày đặc, khiến cho cảm xúc của khán giả đôi lúc bị đứt đoạn".
Dành nhiều lời động viên cho nỗ lực của cả êkip, nhà văn Dạ Ngân cũng góp ý phong thái của các diễn viên cần lột tả được sự hào hoa, kiêu hãnh của giới tư sản phương Tây thế kỷ 19, đài từ của diễn viên chính cũng cần "sang" hơn.
Dù vậy, khán giả khá hài lòng với diễn xuất của dàn diễn viên "không sao": Lê Chi Na, Thanh Tuấn, Lương Mỹ, Lê Hoàng Giang, Hồng Đào, Nhựt Lam, Nghinh Lộc, Cao Hùng Sơn, Minh Quốc, Kim Hải...
Vào vai Eugénie Grandet với rất nhiều trạng thái cảm xúc - hân hoan, tuyệt vọng, mòn mỏi, ngỡ ngàng, Lê Chi Na lần nữa cho thấy nỗ lực hóa thân hết mình cho vai diễn cũng như tiềm năng có thể tỏa sáng hơn của cô nếu không ngừng cố gắng.
Trong vai Grandet, nghệ sĩ Thanh Tuấn cũng nhận được nhiều tán thưởng của người xem sau buổi diễn vì sự... đáng ghét lẫn đáng thương mà anh làm bật lên được ở nhân vật kinh điển này.
Rất khó để biết Eugénie Grandet có thể trụ được bao nhiêu suất diễn trong tình hình khó khăn hiện tại của sân khấu, nhưng thật cảm ơn Hồng Hạc đã đem đến cho công chúng một "món ăn Tây" mới lạ, vị nghệ thuật và thật sự nghiêm túc.
Trở về từ buổi xem kịch, biết đâu có khán giả chưa đọc Eugénie Grandet sẽ tìm đến tác phẩm, để một lần nữa "sống" lại với những nhân vật? Có thể lắm, một khi sân khấu và văn học biết tìm lối gặp nhau.
Nhà báo Vũ Kim Hạnh chia sẻ trên trang Facebook cá nhân sau khi xem vở kịch Eugénie Grandet: "Tiền ơi là tiền. Thấy không, mày vẫn không hạ gục được cô Eugénie...
Cuộc sống hôm nay vẫn khiến tôi mỗi ngày phải nghĩ về nó. Vì tiền mà mọi sự đảo điên hết. Viên chức chống ma túy thành trùm ma túy, kẻ chống tội phạm công nghệ cao thành trùm đường dây cờ bạc công nghệ cao...
Mày chỉ huy và còn phát tác đến bao giờ nữa, cơn mê điên loạn không dứt này?".
