Phòng tránh bỏng cho trẻ em

Trẻ em hay nghịch, tò mò nên có nhiều điều kiện tiếp xúc với các tác nhân gây bỏng là nguy cơ dẫn đến những tai nạn thương tích do bỏng.

Quay cán xoong, nồi, chảo ra ngoài dễ dẫn đến nguy cơ bỏng đối với trẻ. Ảnh: sts-firstaid.co.uk

Biểu hiện tổn thương do bỏng

Bỏng là sự tổn thương của cơ thể ở các mức độ khác nhau do tác dụng trực tiếp với các nguồn năng lượng của sức nóng, điện, hóa chất và bức xạ. Chúng thường để lại hậu quả di chứng như sẹo, sự tàn tật, thậm chí dẫn đến tử vong. 

Theo thống kê hàng năm trên thế giới, tai nạn bỏng chiếm vị trí hàng đầu trong những loại tai nạn xảy ra tại nhà ở của trẻ em và cũng là nguyên nhân đứng hàng thứ hai gây tử vong cho trẻ.

Bỏng là một loại tai nạn thương tích có thể dự đoán trước và có thể phòng tránh được. Việc người lớn thiếu những kiến thức về phòng chống bỏng trong cộng đồng đã góp phần làm cho tai nạn thương tích bỏng ở trẻ em thường hay xảy ra. 

Khi bị bỏng, diễn biến của bệnh ở trẻ em cũng nặng nề hơn người lớn. Bỏng gây nên sự tổn thương được biểu hiện tại vết bỏng như da đỏ hay tím giống như đi tắm nắng hoặc bị các nốt phồng to nhỏ, chung quanh phù nề đỏ, đau rát.

Nếu bị thương tổn sâu hơn sẽ thấy đám da chết màu trắng bạch, trắng xám như đá hoa hoặc đỏ tím sẫm, khô đen. Hiện tượng bỏng sâu thường để lại sẹo sau khi khỏi. Nếu trường hợp bị bỏng rộng sẽ gây nên hội chứng rối loạn toàn thân như trẻ hốt hoảng sợ hãi, vật vã, la hét hoặc li bì; mạch nhanh, đi tiểu ít... 

Sau đó trẻ có biểu hiện dấu hiệu nhiễm độc, nhiễm khuẩn như sốt cao...; cơ thể gầy mòn và có thể dẫn đến tử vong. Một thời gian sau khi vết bỏng liền sẹo thì sức khỏe của cơ thể mới dần được phục hồi.

Hậu quả do bỏng gây ra

Tai nạn thương tích bỏng nếu xảy ra ở trẻ em thường rất nguy hiểm và gây nên những hậu quả nghiêm trọng. Bỏng ở trẻ em dù diện tích nhỏ nhưng cũng có thể gây mất muối, nước, huyết tương... dẫn đến tình trạng sốc, nhiễm khuẩn, nhiễm độc, gầy mòn và tử vong. Thương tích do bỏng gây đau đớn, làm trẻ em dễ hoảng sợ và có thể bị sốc.

Triệu chứng đau sẽ làm trẻ rối loạn tính tình, suy mòn, suy giảm khả năng đề kháng. Đặc biệt về tâm sinh lý, đau gây cho trẻ nỗi sợ hãi, rối loạn tình cảm, tạo nên tâm lý không tiếp xúc. Về lâu dài, đau là ảnh hưởng phát triển nhân cách, có trạng thái hốt hoảng, quấy khóc, ngủ kém, sợ tiếp xúc...

Da của trẻ em thường mỏng, khi bị bỏng dễ bị các thương tích sâu hơn người lớn như tổn thương tận cơ, xương, mạch máu, thần kinh... Bỏng cũng ảnh hưởng đến sự phát triển tâm hồn và thể chất của trẻ. Các vết bỏng nặng đều gây tổn thương nghiêm trọng, để lại sẹo vĩnh viễn, ảnh hưởng cử động do dính, co kéo; thậm chí có thể bị cắt cụt chi, cứng khớp... làm biến dạng cơ thể, gây tàn phế suốt đời. 

Ngoài ra, trẻ cũng có thể bị bỏng điện với tình trạng nguy hiểm. Điện giật có thể gây nên tử vong ngay do bị ngừng thở, ngừng tim hoặc bị bỏng sâu dẫn tới tàn phế nặng. Một điều lần lưu ý là nếu trẻ đến gần dòng điện cao thế mặc dù không chạm vào nguồn điện nhưng sẽ bị bỏng do hiện tượng phóng điện xảy ra.

Cách phòng tránh bỏng cho trẻ em

Việc phòng ngừa bỏng cho trẻ em có mục đích là phòng tránh tai nạn bỏng có thể xảy ra bất cứ lúc nào, bất kỳ ở đâu đối với trẻ. Việc phòng tránh có hiệu quả phải tiến hành trước khi xảy ra tai nạn bỏng; giảm thiểu mức độ nặng của bỏng khi tai nạn bỏng đã xảy ra bao gồm các biện pháp thực hiện tại thời điểm xảy ra tai nạn và giảm thiểu hậu quả của bỏng bằng các biện pháp thực hiện sau khi tai nạn bỏng xảy ra như giảm di chứng, giảm tàn phế và giảm tỷ lệ tử vong.

Biện pháp phòng ngừa bỏng do nhiệt đối với trẻ em là phải chú ý bố trí bếp nấu ăn hợp lý, đặt bếp lò ở chỗ cao ngoài tầm tay với đến của trẻ, có vách ngăn không cho trẻ tới gần. Không cho trẻ chơi, nô đùa nơi đang nấu ăn. 

Không để dụng cụ đựng nước nóng, đồ vật nóng trong tầm tay với đến của trẻ hoặc trên đường đi lại của trẻ. Khi bưng bê xoong, nồi, chảo, ấm nước vừa mới sôi tránh xa trẻ để không bị va đụng. 

Không để trẻ tự tắm với vòi nước nóng lạnh. Phải sử dụng phích nước sôi an toàn, vỏ phích đựng nước sôi được làm bằng nhựa, có nắp xoáy, để trong hộp gỗ. Đối với trẻ lớn hàng ngày phải giúp đỡ bố mẹ nấu ăn, cần phải hướng dẫn trẻ thao tác nấu ăn an toàn như quay cán xoong, nồi, chảo vào phía bên trong; bê xoong, nồi đang nấu ăn bằng tấm lót tay; không để quần áo gần ngọn lửa...

Đồng thời cũng cần phòng ngừa tình trạng bỏng nhiệt khô cho trẻ bằng cách không để trẻ nhỏ tiếp xúc với lửa, diêm quẹt, bật lửa, nến; các vật dễ cháy, nổ như xăng, ga, cồn... Nên cất kín các bao diêm quẹt, bật lửa, cắt bỏ các nguồn điện không an toàn; xếp các chai dầu, xăng vào tủ kín, có khóa. Không để các trẻ nhỏ để đèn dầu ở trong màn ngủ. 

Khi dựng xe máy, phải quay ống bô xả của xe máy đang còn nóng vào sát tường. Một vấn đề cũng cần lưu ý là phải thường xuyên trông nom tới trẻ, đặc biệt là trẻ nhỏ, không chủ quan vì tai nạn bỏng có thể ập đến bất ngờ.

Ngoài ra, việc phòng ngừa bỏng do điện cũng cần chú ý bằng cách lắp các thiết bị điện đúng quy tắc an toàn, sử dụng các ổ cắm điện có nắp đậy, có rơ le tự ngắt điện khi có sự cố chập điện; phải lắp đặt các ổ điện ở trên cao ngoài tầm tay với đến của trẻ. Cơ quan điện lực phải tôn trọng nội quy các cột điện, trạm biến thế của các đường dây điện cao thế. 

Người lớn không nên vi phạm hành lang an toàn lưới điện và dạy bảo trẻ em cần tránh xa nơi dây điện bị đứt. Không cho trẻ chơi gần đường dây dẫn điện và không cho trẻ trèo lên các cột điện; người lớn không phơi quần áo lên dây dẫn điện để tránh nguy hiểm cho trẻ. 

Thường xuyên kiểm tra đường dây dẫn điện, đồ dùng bằng điện như nồi cơm điện, bàn là điện, quát máy... để phát hiện chuột cắn làm hở mạch hay rò rỉ điện. 

Một vấn đề cần lưu ý là không cho trẻ nhỏ nghịch các dụng cụ điện hoặc thao tác cắm điện, sửa chữa điện và phải cất kín những dụng cụ điện.