Chăm sóc trẻ sinh non

Trẻ sinh thiếu tháng có nguy cơ bị nhiễm lạnh và hạ thân nhiệt ngay cả trong những ngày nhiệt độ bình thường.

Phương pháp Kangaroo tối ưu cho trẻ non tháng. Ảnh: usnews.com

Sinh non khi trẻ được sinh ra ở tuổi thai 28-37 tuần (tính từ ngày kinh cuối). Trọng lượng trẻ lúc sinh dưới 2500gr được gọi là nhẹ cân (nhóm này bao gồm cả non tháng và đủ tháng).

Nguy cơ của trẻ sinh non:

- Trẻ thiếu tháng có sức khỏe yếu và cơ địa nhạy cảm nên có nguy cơ biến chứng rất cao.

- Nhiều trẻ sinh non phải đối diện với các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, như bệnh tim, xuất huyết não, suy thận, vàng da, thiếu máu và các vấn đề về phổi, thị lực, thính lực, phát triển tâm thần vận động. Vì vậy, phải theo dõi trẻ sinh non ít nhất tới 2 tuổi.

- Ngoài ra, vì hệ thống miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện, nên trẻ sinh thiếu tháng rất dễ bị nhiễm trùng.

Nguyên nhân sinh non:

Có rất nhiều nguyên nhân gây sinh non, có thể một hoặc nhiều nguyên nhân phối hợp, gồm:

- Nguyên nhân do mẹ: Cao huyết áp, dị dạng tử cung, hở eo tử cung, tiền căn sinh non...

- Nguyên nhân do thai kỳ: Ối vỡ  sớm, đa thai, đa ối...

- Nguyên nhân do nhau thai: Nhau tiền đạo, nhau bong non, thiểu năng nhau…

Chăm sóc trẻ sinh non như thế nào?

Sự phát triển của trẻ sinh thiếu tháng phụ thuộc rất nhiều vào sự chăm sóc, nuôi dưỡng và điều kiện môi trường xung quanh ngay từ phút đầu sau đẻ. Vì vậy, cha mẹ cần có chế độ chăm sóc trẻ sinh non đặc biệt hơn so với trẻ sinh đủ tháng.

Giữ ấm cho trẻ đúng cách

Khả năng điều khiển thân nhiệt của trẻ sinh non rất kém vì chức năng của vùng dưới đồi của não bộ, trung khu điều hòa nhiệt cho cơ thể chưa phát triển đầy đủ. Bởi vậy, cha mẹ cần phải đảm bảo giữ ấm cho trẻ tuyệt đối.

Trước đây, trẻ sinh non được ấp trong lồng kính sau khi sinh. Ngày nay, có biện pháp Kangaroo, phương pháp tối ưu cho trẻ non tháng, áp dụng hình thức da tiếp da giữa trẻ và người nhà. Người nhà bao gồm: mẹ, ba và những người thân khác của trẻ. Có thể duy trì hình thức da tiếp da với con càng nhiều càng tốt, càng lâu càng tốt kể cả khi con đang dùng máy thở, đang được lọc máu, đang được điều trị vàng da hoặc đang truyền dịch tĩnh mạch. 

Nhờ phương pháp da tiếp da này, trẻ sinh non sẽ hồi phục nhanh hơn. Các nhân viên y tế sẽ hướng dẫn người mẹ cách đặt con lên ngực như thế nào để vừa thoải mái cho cả mẹ cả con, mà không hề gây nguy hiểm cho cơ thể non nớt của trẻ.

Phương pháp này không những giữ ấm tốt cho trẻ, mà còn nhiều ưu điểm khác như: gắn kết tình cảm mẹ con, giúp duy trì nguồn sữa mẹ, hạn chế nhiễm trùng, phát triển các giác quan cho trẻ...

Phòng chống nhiễm trùng cho trẻ sinh non

Trẻ sinh thiếu tháng rất dễ bị nhiễm trùng. Để giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng ở trẻ, cha mẹ cần chú ý các vấn đề sau:

- Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với những người bị cảm lạnh hoặc nhiễm trùng.

- Người giữ trẻ cần rửa tay thường xuyên để ngăn ngừa lây truyền bệnh.

- Thường xuyên làm sạch đồ chơi và giữ nhà cửa sạch sẽ.

- Tránh cho trẻ đến nơi đông đúc, có nhiều trẻ nhỏ.

Chế độ dinh dưỡng cho trẻ sinh non

Đối với những trẻ non tháng còn yếu, đặc biệt trẻ có suy hô hấp, cân nặng dưới 1500gr, có thể nuôi ăn tĩnh mạch vài ngày. Sau khi bé ổn, ăn qua đường tiêu hóa được thì sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho trẻ non tháng. Sữa mẹ rất quan trọng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nhưng nó còn quan trọng hơn nhiều với trẻ sinh non, thiếu tháng. Sữa mẹ đảm nhận công việc của nhau thai, tiếp tục nuôi dưỡng em bé. 

Sữa mẹ cung cấp các enzym hoạt tính giúp bé tiêu hóa sữa và giúp hoàn thiện chức năng đường ruột, các yếu tố kháng thể và miễn dịch, các chất kháng viêm, chống oxy hóa, các yếu tố tăng trưởng và các hoocmon. Tất cả những chất này giúp bộ não phát triển tối ưu, hệ xương cũng phát triển, ngoài ra còn bảo vệ trẻ khỏi mắc các bệnh nhiễm trùng và các bệnh khác.

Lúc đầu, hầu hết trẻ sinh non cần bú mẹ 10 đến 12 lần mỗi ngày. Mẹ không nên để trẻ đói quá 4 giờ vì sẽ khiến trẻ bị mất nước. Trẻ sinh non thường hay bị trớ sữa khi bú, nếu trẻ vẫn lên cân bình thường, tổng trạng ổn, chia cử bú nhiều lần, thường mỗi 2 giờ và bế bé đầu cao. Nếu trẻ ngừng hoặc giảm tăng cân, cần đưa trẻ đến bác sĩ để kiểm tra.

Vệ sinh thân thể

Đối với những trẻ sinh thiếu tháng thì việc vệ sinh da sạch sẽ cũng được thực hiện như trẻ đủ tháng, thậm chí cần được chú trọng hơn do trẻ có khả năng nhiễm trùng cao hơn. Mùa đông nên xoa một lớp mỏng dầu Parafin để giữ độ ẩm cho da khỏi mất nhiệt.

Tiêm phòng:

Thông thường, trẻ sinh non được tiêm phòng sau sinh như trẻ đủ tháng. Vì tiêm phòng biện pháp tốt nhất để phòng bệnh cho trẻ.