Những chiếc lá thơm tho

PNCN - Bà nội tôi là một thợ may giỏi. Bà may đồ cho khách từ cái thời chưa có máy, phải may bằng tay. Có lần bà chỉ cho tôi biết cái lá dứa,

Lúc đó tôi không hiểu làm sao người ta “rút chỉ” được từ cái lá cứng cáp, gai góc đó và những sợi chỉ kia thì bền dai được bao lâu, chỉ ậm ừ ngạc nhiên mà không hỏi thêm, cho nên, tới giờ thắc mắc ấy vẫn cứ lơ lửng hoài trong đầu.

Năm trước, anh tôi đi du lịch Nepal, ghé qua Việt Nam Phật Quốc Tự, mang về tặng tôi một cái thiệp, bên trong có ép chiếc lá bồ đề, chính xác là một bộ xương lá. Những đường gân lá màu vàng ngà không giòn mà mềm mại và đẹp. Tôi cầm chiếc lá đưa lên gần mắt, quay nhìn hướng lên trời. Chiếc lá bồ đề nhỏ xinh chợt như một cái lưới trời. Tôi mang chiếc lá bồ đề khoe với vài người bạn, ai cũng xuýt xoa thích thú. Lúc đó, tôi đã nói dễ ợt, hồi nhỏ, mình làm hoài. Có điều, tôi không làm với lá bồ đề, vì nhà tôi chỉ có lá cao su. Bà nội tôi bày cho đấy!

Hồi đó, mẹ tôi có cái khạp da lươn bé tí dùng để muối dưa cải. Theo lời bà, tôi lén mẹ lấy cái khạp ấy đổ nước vào, ra sau nhà hái một mớ lá cao su, chọn những chiếc lá già, thẫm xanh, phiến lá nhỏ nhắn, xếp cho phẳng rồi thả vô khạp nước, không quên lấy nửa cục gạch thẻ dằn lên để lá không bị nổi. Xong, tôi mang cái khạp giấu ở kẹt bồ lúa. Giấu xong thì quên luôn cho đến một ngày, mẹ tôi loay hoay đi tìm cái khạp để muối dưa…

Tôi lén mẹ, ôm cái khạp vọt qua nhà nội. Vừa chạy vừa thò tay vô khạp lấy cục gạch quăng đi, khua khoắng vớt mớ lá cao su ra. Đến khi gặp được nội thì tôi đã bị ướt từ bụng ướt xuống và... hôi. Hôi không thể tả. Cái mùi hôi mà dù nội đã hái một mớ rau thơm trong vườn để chà xát cho tôi, rồi tắm lại, mà cũng cứ còn ngai ngái. Đó là mùi mục rữa của phần thịt lá. Tuy nhiên, phần còn lại thì thật đáng giá. Tôi rửa chúng thật sạch, mang phơi nắng. Chiếc lá xanh giờ còn lại những đường gân màu vàng ngà, chúng đã được sống lại trong một tinh thần rất khác, vừa kiêu hãnh vừa nhẹ nhàng, trong trẻo. Chúng mang vẻ thách thức, tự tin của một người đẹp không phấn son.

Khi tôi còn nhỏ, những chiếc lá của bà từng kỳ diệu hơn cả thuốc tiên. Sau này, sống một mình nơi phố thị, mỗi khi bị cảm, tôi mua ở tiệm thuốc Tây vài viên thuốc xông. Nấu một nồi nước rồi cho dung dịch trong viên thuốc ấy vào nồi, hơi nóng bốc lên cũng thơm hương sả, hương lá bưởi lá chanh, cũng vã mồ hôi, cũng thông mũi sảng khoái. Rồi thôi, tôi vẫn phải uống thuốc, vẫn phải bẹp dí ở nhà hai ba bữa mới ngóc đầu dậy nổi. Những ngày như thế, tôi thèm được ở gần bà, để nhõng nhẽo, để sụt sịt rồi bà sẽ thương “đứt ruột” mà ra sau nhà, hái bảy tám loại lá vào nấu cho tôi một nồi xông. Tôi thường tuyên bố mình hết bệnh sau khi chui ra khỏi chăn, mồ hôi nhễ nhại, ngồi quay lưng cho bà lật áo lau mồ hôi. Đôi khi tôi nghĩ, hay là nồi lá xông ngày xưa nhờ có mồ hôi của bà mà tôi nhanh hết bệnh? Còn bây giờ, tìm được một người đổ mồ hôi cho mình sao mà khó quá!

…Những chiếc lá của bà thơm ngọt ngào suốt hành trình tuổi thơ tôi, thơm bâng khuâng cho đến tận bây giờ và thơm dịu dàng cho cả ngày mai. Những chiếc lá của bà còn thơm ở một hành trình thiên thu khác, hành trình ông tôi trở về cát bụi.

Ngày đó, dường như biết trước sự ra đi của ông, bà sai anh rể tôi ra ngoài bưng hái lá tràm khuynh diệp. Anh tôi chèo ghe dọc sông Vàm Cỏ, hái đầy xuồng thứ lá thơm nồng ấy, chở về cho bà ba bao to, bà đổ hết ra phơi trước sân nhà. Tôi không biết bà phơi lá làm gì, nhưng sự tỉ mẩn, sự toàn tâm và nét u sầu của bà khiến tôi ngại ngần không dám hỏi. Vài ngày sau thì ông tôi đi. Người ta dùng toàn bộ số lá ấy lót dưới đáy hòm, rồi phủ lên một tấm vải trắng… Ông tôi nằm trên ấy chắc là êm lắm. Lúc đó tôi mới biết, bà đã chuẩn bị cho hành trình thăm thẳm của ông. Tôi tin là ông nghe được hương tràm thơm, cái mùi thơm hạnh phúc được người bạn đời của mình chăm lo.

Vậy đó, tuổi thơ tôi thơm tho với bà và những chiếc lá thần thánh, diệu kỳ. Có bao giờ bạn cầm một chiếc lá ngắm nhìn thật kỹ, thấy trời xanh thiên thu, thấy nồng nàn từng tế bào lá úa, hay chỉ có mình tôi, để rồi suốt một quãng đời dài thấy mình cứ loanh quanh giữa những đường gân lá.

Trương Gia Hòa