Hiểm họa từ bóng bay

PN - Tại TP.HCM, bóng bay bơm bằng khí hydro có mặt khắp nơi từ những góc ngã tư, công viên, khu du lịch cho đến các hội nghị, tiệc cưới…

“Bom hơi” từ nhà ra phố

Sáng 19/1, chúng tôi có mặt trên đường Nguyễn Văn Công, P.3, Q.Gò Vấp. Chỉ trong bán kính vài trăm mét đã có bốn phòng trọ được người dân sử dụng làm nơi bơm bóng bay bán lẻ và cung cấp cho các dịch vụ trang trí nhà hàng, tiệc cưới. Tại căn phòng do chị Nguyễn Thị Thời (34 tuổi, quê Phú Thọ) thuê trọ, chúng tôi thấy la liệt các túi ni lông đựng bóng bay nhiều màu, được chất ngay góc phòng sát cửa ra vào. Phía trên gác, một chùm gần 20 quả bóng bay được chị Thời treo tạm vào cầu thang sắt. Khi chúng tôi hỏi giá bơm bóng bay và đề nghị bơm bóng bằng khí heli, chị Thời cho biết: “Tiền công bơm một quả 18-22cm là 4.500đ, chưa kể tiền bóng bay. Ở đây chỉ bơm khí hydro thôi. Bọn tôi mới ngoài Bắc vào kiếm sống, tiền đâu mà mua bình khí heli, cái đấy phải tầm năm triệu một bình, bình bơm hơi bằng khí hydro này là một người đồng hương bán lại cho tôi 800.000đ đấy”. Khi nghe khách bảo: “Bóng bằng khí hydro này dễ nổ lắm”, chị Thời bảo: “Chỉ nổ khi đang bơm thôi, chứ sau khi bơm thì ít khi nổ”.

Cách dãy nhà trọ chị Thời ở khoảng chục căn nhà là hai phòng trọ khác, cũng được người làm nghề bán bóng bay dạo thuê ở. Tuyến đường Nguyễn Văn Công ở Q.Gò Vấp nhiều năm nay tập trung nhiều người lao động nghèo, chủ yếu mưu sinh bằng nghề bán bóng dạo. Cứ khoảng 16g chiều, họ bắt đầu tỏa đi các trường học trên đường Quang Trung, Phạm Văn Chiêu, công viên Làng Hoa, công viên Gia Định. Cách đây vài tháng, một vụ nổ khi đang bơm bóng bay xảy ra tại nhà số 150 Nguyễn Văn Công đã khiến một người chết tại chỗ và ba người bị thương nặng. Tại tiệm bong bóng Đ.K. trên đường Nguyễn Duy Cung, P.12, Q.Gò Vấp, khi chúng tôi hỏi giá bơm bóng bay, chủ tiệm cho biết bơm bóng bằng khí hydro giá 7000đ/một quả, còn bơm bằng khí heli giá 25.000đ/một quả. Chủ tiệm cũng cho biết, hầu hết khách hàng chọn bóng bơm khí hydro do giá rẻ.

Để đáp ứng thị hiếu của người dân mà chủ yếu là trẻ em, bóng bay thường là các loại có kích cỡ rất lớn từ 18-22cm, sau khi bơm khí hydro vào có thể phồng to đến 60-80cm. Khi bóng bay bơm khí hydro phát nổ, khả năng gây nguy hiểm cũng cao.

Theo quan sát của chúng tôi, khu du lịch Đầm Sen (đường Hòa Bình) có gần chục người bán bóng bay mỗi ngày. Nhiều phụ huynh vô tư bế trẻ nhỏ đứng dưới những chùm bóng bay lớn có nguy cơ phát nổ mà không hề lo sợ. Phần lớn bóng bay bán trên thị trường là hàng Trung Quốc, mỗi túi bóng bay (chưa bơm) từ 30-50 cái có giá dao động từ 25.000-60.000đ. Các loại bình nén khí hydro hầu hết là bình cũ, tái chế, không qua kiểm tra định kỳ của cơ quan chức năng nên nhiều bình nén khí có kim đo áp suất sai lệch, dẫn đến bóng bay bị bơm quá căng, dễ phát nổ.

Bóng bay có thể phát nổ và phát cháy gây phỏng nặng

Nguy hiểm và độc hại

TS Hà Thúc Chí Nhân, Phó trưởng Khoa Khoa học vật liệu, ĐH Khoa học tự nhiên TP.HCM cho biết, người bán bóng bay hiện nay thường dùng khí hydro để bơm bóng. Hydro là loại khí rất nguy hiểm, khi nổ sẽ tạo ra áp lực rất mạnh, có thể cháy, gây phỏng nặng. Do cấu trúc phân tử bé nên hydo phát tán cực nhanh và có thể nổ mà không cần nguồn lửa. Nếu người dùng chủ quan để bóng bay bơm bằng khí hydro ở sát bóng đèn, bóng cũng có thể phát nổ. Cũng do tư thế cầm bóng bay, thường là cầm sát cuống bóng, nên khi nổ người dùng có thể bị phỏng da tay, da mặt. Mặt khác, hầu hết bóng bay được làm bằng mủ cao su cùng các hóa chất khác (chất xúc tiến, bột màu, bột tan…) nên rất độc hại với trẻ nhỏ khi tiếp xúc.

BS Đinh Tấn Phương, Phó khoa Cấp cứu, Bệnh viện Nhi Đồng 1 TP.HCM khuyến cáo: Quả bóng không bay thường chỉ được bơm khí tự nhiên nên nếu bị bể thì vẫn không gây hại. Nhưng với quả bóng bay thì phải bơm khí hydro vào, vì đây là nguyên tố nhẹ nhất trong mọi chất khí. Tuy nhiên, đây lại là loại khí rất dễ cháy, hoặc có thể phát nổ khi có dòng điện đi qua.

Một bác sĩ của Khoa Phỏng, Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM cho biết, khoa này từng tiếp nhận hai bệnh nhân bị phỏng hai tay, mặt với diện tích từ 5-10% do nổ bong bóng bay.

Cũng theo BS Đinh Tấn Phương, nếu lúc bóng nổ, nạn nhân vô tình hít phải lượng khí hydro nhiều vào cơ thể, có thể xảy ra các triệu chứng như: lơ mơ, ói mửa, co giật, hôn mê; thậm chí tử vong. Với những trường hợp bị bốc cháy trên cơ thể, nạn nhân cần bình tĩnh, không hốt hoảng chạy khắp nơi vì lửa khi gặp oxy sẽ khiến cháy nhiều hơn.

Khó kiểm soát

Ông Nguyễn Quốc Việt - Phó chánh thanh tra Sở LĐ-TB-XH TP.HCM cho biết, các loại bình bơm hơi, khí nén đều nằm trong danh mục các thiết bị đòi hỏi nghiêm ngặt về an toàn lao động, phải được tiến hành kiểm tra, kiểm định kỹ thuật an toàn trước khi đưa vào sử dụng (kiểm tra định kỳ sáu tháng/lần). Tuy nhiên, việc kiểm soát thiết bị bơm hơi áp lực hiện rất khó vì người dân tự dùng các loại bình không theo tiêu chuẩn, thậm chí sử dụng cả bình gas và tự pha chế khí lén lút tại nhà. Đặc biệt, các loại bình bơm bóng bay nguy hiểm ở chỗ vừa có áp lực lại vừa có chất gây cháy. Về vụ nổ bình hơi bơm bóng bay ở Q.Gò Vấp, trước đó công an địa phương đã phát hiện bình khí nén không đạt tiêu chuẩn về an toàn cháy nổ và mời người vi phạm lên làm việc. Tuy nhiên, thay vì chấp hành và khắc phục, người dân đã đối phó bằng cách chuyển chỗ ở và tiếp tục sống với “bom hơi” cho đến khi xảy ra vụ nổ.

 Vinh Quốc-Văn Thanh