Tính riêng tư sẽ là công cụ cạnh tranh mới

(PCWorldVN) Có một thực tế trớ trêu là người dùng luôn miệng kêu gọi về tính riêng tư nhưng lại điềm nhiên đăng nhiều thông tin cá nhân lên mạng.

Các vấn đề về bảo mật gần đây như Edward Snowden tiết lộ bí mật của NSA, về tài khoản iCloud của các minh tinh bị tấn công, hay những vụ rò rỉ thông tin tài khoản của Target, Home Depot và Bưu điện Mỹ... có một điểm chung: nếu không phải là Chính phủ đang dòm ngó dữ liệu của người dân thì đối tượng còn lại sẽ là kẻ trộm muốn ăn cắp thông tin tài khoản ngân hàng của người dùng.

Có lẽ lần đầu tiên từ khi Facebook xuất hiện, người ta mới thực sự ngồi xuống và nghĩ về tính riêng tư của mình, ai làm gì với dữ liệu cá nhân của mình, nhất là khi chúng ta sẵn sàng chia sẻ và xiêu lòng về mọi thứ cho các nhà quảng cáo để dễ dàng chia sẻ hơn, dễ dàng kết nối liên tục hơn và nhất là xác thực thứ gì đó thuận tiện hơn.

Và điều này sản sinh ra một thế hệ ứng dụng kiểu mới, đó là tính riêng tư.

Forrester trong tuần qua vừa đưa ra một báo cáo, dự đoán rằng năm 2015 sẽ là năm mà tính riêng tư trở thành một tính năng cạnh tranh trong công nghệ vì người dùng sẽ tìm những giải pháp dung hòa được giữa tính bảo mật và tính thuận tiện.

Nói cách khác, tính bảo mật sẽ trở thành một tính năng.

Tốt hay tò mò?

Báo cáo của Forrester dựa trên một khảo sát mới đây của Pew, cho rằng 91% người trưởng thành tại Mỹ cảm thấy họ không quản lý được dữ liệu cá nhân của mình, trong đó 80% người dùng mạng xã hội cho rằng họ quan tâm tới cách mà các nhà quảng cáo sử dụng thông tin cá nhân của họ và 70% cho rằng họ có quan tâm tới việc Chính phủ Mỹ theo dõi thông tin cá nhân.

Nhưng có một khái niệm về bảo mật thông tin gọi là bề mặt tấn công: càng có nhiều mã nguồn chạy trên càng nhiều hệ thống với càng nhiều điểm đầu vào thì mức bảo mật càng kém, bởi vì kẻ tấn công càng có nhiều lỗ hổng để khai thác. Tương tự vậy, bạn càng ít tung thông tin cá nhân lên mạng thì bạn càng dễ quản lý thông tin của mình hơn và rủi ro bị dòm ngó thông tin cũng thấp hơn, và các nhà quảng cáo khó nắm bắt được nội dung quảng cáo theo ngữ cảnh hơn.

Ello hay không?

Dịch vụ mạng xã hội Ello đang còn ở giai đoạn thử nghiệm, đưa ra cam kết không bao giờ bán dữ liệu người dùng nhưng Ello có kế hoạch kiếm doanh thu bằng các tính năng trả phí so với bản miễn phí.

Và rồi, người dùng lại thích Ello chỉ dừng ở đó hơn là phát triển thành một sản phẩm thực sự. Trang web này có được 1 triệu thành viên (và 3 triệu người dùng khác đang chờ được kích hoạt tính đến cuối tháng 10 vừa qua). Nhưng với một dịch vụ mạng xã hội mới, người dùng còn e dè về tính bền vững của nó, không biết lúc nào nó ngưng hoạt động, nên người dùng lại quay về với những mạng xã hội ăn rễ sâu trong cộng đồng như Facebook, Twitter cho dù tính bảo mật, riêng tư của hai dịch vụ này luôn là đề tài nóng. Điều đáng trách là người dùng luôn miệng nói rằng mình muốn tính riêng tư cá nhân, nhưng lại hành động ngược lại.

Vì vậy, trong khi chưa có một ứng dụng hay sản phẩm nào gây xôn xao cộng đồng như Ello thì chúng ta chắc chắn sẽ thấy vài câu truyện thành công về sản phẩm, ứng dụng cho người ta giao tiếp tốt hơn bây giờ nhưng bảo mật hơn bây giờ.

Và rồi là Wiper

Một ví dụ khác là Wiper, ứng dụng nhắn tin và video, cho người dùng quản lý bằng cách không bao giờ lưu lại bất kỳ thứ gì trên máy chủ và thực sự cho người dùng xóa nội dung tạm thời từ cuộc hội thoại, không chỉ trên thiết bị của người nhắn mà trên cả thiết bị của người nhận. Đây là cách giải quyết gọn gàng trong trường hợp bạn "nói hớ" hay chat nhầm.

Wiper là một trong vài dịch vụ cam kết không lưu dữ liệu người dùng.

Wiper được phát triển dựa trên một câu hỏi đơn giản của nhà sáng lập ra nó, Manlio Carrelli: "Tại sao mọi người lại lưu mọi thứ của tôi?"

Cách tiếp cận này không chỉ mập mờ mà đối với những hội thoại chân thành thì nó hủy đi tất cả bằng chứng, bởi vì mọi thứ bạn nói ra đều chỉ là tạm thời. Đặt niềm tin sai dịch vụ cũng có nghĩa là cuộc trò chuyện riêng tư của bạn cũng không hoàn toàn riêng tư. Và khi lời đã thốt ra thì không thể rút lại được. Vì vậy đó là tại sao người dùng cần có quyền quản lý và lưu lại mọi thứ là điều rất quan trọng.

Wiper đã có được thành công đặc biệt tại Trung Đông, nơi mà tính riêng tư và chức năng gọi video HD là hai tính năng cực kỳ hữu ích. Ứng dụng này đang cố tạo tiếng vang lớn hơn bằng cách đưa triết lý về tính riêng tư lên đầu, là tính năng cốt lõi, sau đó mới mở rộng nhiều tính năng mạng xã hội khác, mà đầu tiên là tính năng chia sẻ danh sách YouTube.

Cũng có cách tiếp cận khác: dự án Anonabox, là một bộ định tuyến (router) nhỏ gọn, tự động can thiệp vào đường truyền Internet thông qua cổng Internet nặc danh TOR, hiện dự án đã huy động được 600.000 USD trên trang Kickstarter trước khi dự án này vi phạm luật về thu hút nguồn vốn cộng đồng. Anonabox không còn "nguyên gốc" như những gì mà người lập ra nó mong muốn vì nó bị chỉnh sửa firmware.

Công ty lớn ra dấu

Trong khi đó, những công ty công nghệ lớn không ngồi im. Dù không có công ty khởi nghiệp nào có chiều hướng đe dọa đến "miếng bánh" thị phần của họ thì hội chứng Ello và điểm nhấn Anonabox ít nhất cũng cho thấy người dùng thực sự quan tâm đến tính riêng tư.

Đáp lại điều này, Facebook phải sửa lại thỏa thuận người dùng của mình, rút ngắn nội dung rất nhiều và thắt chặt thêm chính sách người dùng, để cho bản thỏa thuận đó thực sự hữu ích, không phải là văn bản dài lê thê và khó hiểu. Nhưng dù có thay đổi gì đi nữa thì sự thật là họ vẫn bán dữ liệu người dùng cho các nhà quảng cáo, nhưng ít nhất Facebook cũng loại bỏ được tính mơ hồ và tạo được chút niềm tin cho người dùng.

Còn với Apple, họ được nhiều người tin tưởng hơn về tính riêng tư về hai công cụ iMessage và FaceTime, và hai công cụ này được đánh giá là bảo mật nhất, có giải pháp mã hóa tốt nhất, phần nào xoa dịu được vụ tấn công iCloud vừa rồi.

Những "ổ gà" trong ứng dụng và dịch vụ mà thung lũng Silicon từng tự hào về tính riêng tư và bảo mật có thể không khiến họ phải ngã lăn ra đường nhưng có thể giúp họ cẩn thận hơn trong thời gian tới. Forrester dự đoán 2015 sẽ là năm tính riêng tư là yếu tố tạo sự khác biệt về lợi thế cạnh tranh giữa các doanh nghiệp phát triển ứng dụng và dịch vụ.

Nói chung, nếu không đủ tốt thì phải đủ an toàn.