Ho và hắt xì đúng cách: phòng ngừa hiệu quả bệnh hô hấp

PN - Trong nhiều khuyến cáo phòng bệnh về hô hấp, đặc biệt là trong cơn dịch MERS đang đe dọa thế giới hiện nay, ho và hắt xì đúng cách sẽ giúp bạn phòng bệnh hô hấp khá hiệu quả.

 Điều này nói ra thật khó tin nhưng một số lớn người trưởng thành đang có những hành vi sai lầm, ảnh hưởng đến sức khỏe của chính mình và còn góp phần làm các căn bệnh hô hấp lây lan.

Nguyên nhân lây bệnh

Cách thức phổ biến mà các bệnh nhiễm khuẩn hô hấp lây truyền là theo hai đường.

Thứ nhất là lây qua những giọt nước li ti bắn ra khi bạn ho hay hắt xì. Trung bình, mỗi lần hắt xì, ta bắn ra từ 2.000 - 5.000 giọt li ti … chứa đầy mầm bệnh. Cho dù các số liệu có chút khuyếch đại, vận tốc giọt bắn lên đến 100dặm/phút (khoảng 160.900m/phút) hay dè dặt hơn chỉ khoảng 35dặm/phút thì ước lượng nó cũng bay được khoảng hàng chục mét mỗi giây.

Hình tượng một chút, nếu ta đang ở trong vùng nguy hiểm (theo định nghĩa của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ là khoảng 2m) và đối mặt với một cú hắt xì bất chợt, thì sẽ không thể tránh khỏi việc bị dính phải những giọt li ti chứa mầm bệnh. Do đó, giải pháp hợp lý là bịt ngay bằng khăn.

Theo cách gián tiếp, nếu một ai đó bị ho hay hắt xì, mà không mang theo khăn tay, phải dùng tay để che cú hắt hơi và càng không may là đang bị bệnh … thì rất nhiều rủi ro là bàn đó đang dính đầy vi khuẩn nguy hiểm. Nếu bàn tay này chạm vào chốt cửa, tay cầm điện thoại, công tắc quạt v.v… nói chung là các vật dụng thông thường trong công sở, thì nhiều khả năng người kế tiếp sử dụng các vật dụng đó sẽ trở thành nạn nhân vì vô tình rước vi khuẩn vào người. Nguy cơ cao hơn nữa nếu nạn nhân thường có những thói quen xấu như chặm nước bọt, dụi mắt hay ngoái mũi… bằng tay.

Hai con đường lây này, tuy hai mà một, vì chúng có chung điểm xuất phát và kết thúc. Việc dùng khăn sẽ phần nào giảm thiểu nguy cơ lan truyền giữa các cá thể trong nhóm.

Những sai lầm thường gặp

Dùng khăn để che khi ho, hắt hơi là điều tốt, nhưng không phải là một biện pháp tốt nhất. Lý do là những người dùng khăn vải thường sẽ dùng đi dùng lại. Chỉ sau vài lần sử dụng, chiếc khăn sẽ trở thành ổ vi khuẩn. Kế đến, việc dùng tay rút khăn ra và cất đi vẫn có thể biến bàn tay của mình thành ổ lây nhiễm kế tiếp.

Không có khăn, nhiều người sẽ dùng hai bàn tay che mũi, miệng lại. Đây thực sự là một động tác rất “duyên dáng” mà phái nữ thường dùng. Nhưng đáng tiếc là việc dùng bàn tay mình làm lá chắn, nhưng sau đó không rửa hay sát khuẩn ngay thì cũng là cách gián tiếp truyền bệnh hô hấp.

Một số người bị ho hay hắt xì không ngừng và đành phải cầu đến sự giúp đỡ của cái khẩu trang. Điều đáng nói, họ lại quên rằng hai mặt khẩu trang không dùng lẫn với nhau được và việc đeo lẫn lộn mặt trái, mặt phải sẽ làm mất đi tác dụng bảo vệ của nó.

Điều nên làm

Nếu cảm thấy có nguy cơ ho hay hắt xì thường xuyên, đừng dùng khăn vải mà nên đặt hộp khăn giấy kế bên mình. Sau khi ho hay hắt xì, nên thủ tiêu ngay khăn giấy vào thùng rác thay vì tiết kiệm… để dành dùng tiếp. Nếu cẩn thận, sau mỗi lần ho hay hắt xì, có thể dùng gel sát khuẩn để rửa tay. Trường hợp tần suất ho và hắt xì trở nên nghiêm trọng và việc rửa tay trở nên quá ngán ngẩm, đó là lúc bạn có thể xin xin nghỉ phép và đi khám bệnh.

Nếu không có khăn giấy, hoặc không kịp lấy khăn giấy, đừng ho hay hắt xì vào bàn tay mà hãy dùng tay áo, tốt nhất là vùng khuỷu tay. Lý do của việc này là bạn có rất ít cơ hội sờ mó vào vùng này, các giọt dịch tiết hay vi khuẩn sẽ nằm ở đó mà ít có cơ hội đồng hành với bàn tay của bạn để đi tìm “chân trời mới”. Đây là một thói quen rất tốt mà cha mẹ nên dạy cho trẻ từ nhỏ.

TS.BS VÕ XUÂN QUANG

Phòng khám Đa khoa Quốc tế Yersin