Cứ 6 người, có 1 người đột quỵ: Cẩn trọng với căn bệnh không chừa cả người trẻ tuổi

Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là căn bệnh rất phổ biến và nguy hiểm trong xã hội hiện đại.

Theo số liệu của Hội Đột quỵ Thế giới, cứ mỗi 6 người sẽ có 1 người bị đột quỵ. Ở Việt Nam, mỗi năm có 200.000 người bị đột quỵ, tỉ lệ tử vong do đột quỵ ở nam giới là 18% và ở nữ giới là 23%.

Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là căn bệnh rất phổ biến và nguy hiểm trong xã hội hiện đại. Căn cứ vào số liệu trên, đột quỵ chính là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở Việt Nam.

Liệt nửa người vì đột quỵ khi quá chén

Vừa qua, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM (BV ĐHYD) đã tiếp nhận trường hợp của anh N.T. X, (39 tuổi, một nhân viên văn phòng ngụ quận 6, TP.HCM). Đang hoàn toàn khỏe mạnh, làm việc, sinh hoạt bình thường, một buổi tối, anh đang đứng trong nhà bỗng thấy tay chân phải không điều khiển được. Sau đó, anh dần lơ ngơ, không nói gì được, cũng không có phản ứng với lời người khác.

Người đàn ông đột quỵ được cứu sống nhờ đưa đến BV kịp thời.

Người vợ lập tức đưa chồng đến BV cấp cứu. Tại đây, các BS chẩn đoán anh X. bị đột quỵ cấp và khởi động quy trình báo động cấp cứu đột quỵ. Ekip điều trị gồm các BS cấp cứu, thần kinh, chẩn đoán hình ảnh, điều dưỡng và các kỹ thuật viên đã tiến hành làm xét nghiệm, chụp cắt lớp não đồng thời giải thích tình trạng người bệnh với gia đình.

Chỉ trong vòng 15 phút từ khi được đưa đến BV, bệnh nhân được tiêm thuốc thông mạch. Sau đó anh được đưa ngay đến phòng can thiệp để được rút huyết khối thông mạch. Sau nhiều thủ thuật, các mạch máu não của anh X. đã thông suốt hoàn toàn chỉ sau 1 giờ 30 phút, bệnh nhân có thể nói chuyện, tuy tay chân cử động còn yếu. Ngày hôm sau, bệnh nhân được xuất viện.

Không may mắn như anh X., trong một chuyến du lịch Vũng Tàu, chị G. (47 tuổi, ngụ TP.HCM) đột quỵ sau khi quá chén cùng vài người bạn. Sự việc chỉ được phát hiện khi người thân lay gọi dậy nhưng chị G. không có bất kì phản ứng gì.

Đột quỵ chính là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở Việt Nam

TS BS. Nguyễn Bá Thắng, Trưởng Đơn vị đột quỵ, Phó Trưởng Khoa Thần kinh, BV ĐHYD chia sẻ: "Khi được đưa đến BV, người bệnh đã trong tình trạng lơ mơ, liệt nửa người, không phản ứng gì với lời nói người khác. Tiến hành khám, xét nghiệm, chụp cắt lớp, chúng tôi chẩn đoán chị G. bị đột quỵ thiếu máu não nặng do tắc một động mạch lớn trong lúc ngủ. Tuy nhiên, người bệnh được đưa đến bệnh viện hơn 12 giờ sau khi bị tắc mạch máu não, vượt quá "thời gian vàng" trong điều trị đột quỵ, gần một nửa bộ não của chị đã bị hư hại nên không thể can thiệp tái thông mạch máu. Chị G. được cứu sống, nhưng bị liệt nửa người, suy giảm nhận thức và khả năng giao tiếp, cuộc sống phía trước chỉ gói gọn trên giường bệnh và chiếc xe lăn".

Chỉ 8% người đột quỵ được đưa đế cấp cứu trong "thời gian vàng"

Qua hai trường hợp này, TS.BS Thắng nhận định, đột quỵ có thể xảy ra bất ngờ với bất kì ai, không phân biệt tuổi tác, giới tính, nghề nghiệp, tình trạng sức khỏe. Một người trẻ tuổi đang có vẻ rất khỏe mạnh, không bệnh tật cũng có thể bị đột quỵ bất cứ lúc nào, dù không hề có những dấu hiệu báo trước.

"Mỗi tháng chúng tôi tiếp nhận 100-120 ca bệnh đột quỵ. Trong số đó, chỉ có 8% người bệnh được đưa đến bệnh viện cấp cứu kịp thời trong "thời gian vàng" để được áp dụng các biện pháp điều trị thông mạch máu. Con số này ở nhiều bệnh viện khác trong cả nước còn thấp hơn, chỉ từ 1 đến 3%.

Người tuổi cao có nguy cơ đột quỵ cao nhưng hiện nay tỉ lệ người bị đột quỵ dưới 45 cũng khoảng 30%. Hơn thế nữa, hậu quả mà đột quỵ gây ra rất trầm trọng" – TS.BS Thắng phân tích.

Các dấu hiệu khi đột quỵ xảy ra như bị méo miệng, nói ngọng hoặc không nói được, yếu tay chân

Theo BS, người bệnh đột quỵ nếu được cấp cứu kịp thời trong "thời gian vàng" thì cơ hội phục hồi trở lại chất lượng cuộc sống như trước rất cao. Thời gian vàng để cấp cứu người bệnh đột quỵ là 6 giờ kể từ khi phát bệnh, 3 giờ đầu có thể coi là thời gian kim cương.

Bản thân người bệnh hoặc người xung quanh cần nhận biết ngay các dấu hiệu khi đột quỵ xảy ra như bị méo miệng, nói ngọng hoặc không nói được, yếu tay chân một bên để đưa đi cấp cứu kịp thời. Nếu người bệnh đột quỵ không được cấp cứu trong quãng "thời gian vàng" thì có thể liệt nửa người, hôn mê sâu, thậm chí tử vong.

Người đang khỏe mạnh cũng có thể bất ngờ đột quỵ.

Đột quỵ có rất nhiều nguyên nhân. Tuy nhiên, ba nguyên nhân phổ biến nhất là tăng huyết áp làm thoái hoá tắc mạch hoặc làm nứt vỡ mạch máu não, bệnh lý xơ vữa gây hẹp và tắc động mạch não, rung nhĩ tạo cục máu đông trôi làm tắc mạch não. Ngoài ba nguyên nhân chính trên, người bị đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, bệnh tim, mạch vành, xơ vữa động mạch chân, béo phì, hút thuốc lá, ít vận động, uống nhiều rượu bia có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn.

TS BS. Nguyễn Bá Thắng khuyến cáo để phòng tránh nguy cơ đột quỵ, mọi người cần phải có lối sống lành mạnh, không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, tăng cường vận động và tập thể dục thể thao, giảm ăn mặn, giảm mỡ béo, tăng cường rau xanh và trái cây.

"Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần khám sức khỏe định kỳ, phát hiện các bệnh lý nguy cơ như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim, xơ vữa động mạch…để chữa trị kịp thời" – TS.BS Thắng nói thêm.