Loại đồ chơi "tử thần": Đừng để con chơi kẻo trẻ mang bệnh vào người, thậm chí tử vong

Thời gian gần đây, hạt nhựa nở - một loại đồ chơi trẻ em chứa chất độc hại từng bị cấm vì có thể gây tổn thương hệ thần kinh, có thể gây ung thư đang xuất hiện trở lại tại các cổng của trường học tại khu vực Hà Nội. Truyền hình Thông  tấn xã Việt Nam đã trực tiếp ghi lại một số hình ảnh tại cổng trường Tiểu học Trưng Trắc (Hai Bà Trưng, Hà Nội). Theo ghi nhận, đây là một loại đồ chơi đang được bán khá chạy và rất hấp dẫn đối với các em học sinh, đặc biệt là lứa tuổi mẫu giáo, tiểu học. 

Trên bao bì sản phẩm không có ghi bất cứ thông tin nào về thành phần cũng như những lưu ý khi sử dụng sản phẩm. Sau khi ngâm trong nước, hạt nhựa nở sẽ nở phồng lên, trông rất long lanh, có sức cuốn hút đặc biệt với trẻ nhỏ. 

Tùy vào thời gian nở, hạt nhựa nở sẽ có độ to phồng lên khác nhau. Nếu ngâm 30 phút, hạt sẽ phình to đến 20 lần so với kích thước, trông tròn xoe long lanh như những viên bi. Ngâm đến 24h, hạt vẫn có khả năng nở to hơn nhiều lần. Nếu va chạm vào sẽ bắn ra dung dịch lạ. Để lâu ngày, loại hạt này sẽ chuyển màu trắng đục và nhỏ dần, sau đó tan ra.

Hạt nhựa nở có tên tiếng Anh là Bindeez hay Aqua Dot. Đây là loại đồ chơi trẻ em đã được trao danh hiệu "Đồ chơi của năm" tại Úc vào năm 2007. Tạp chí Toy Wishes đã gọi nó là một trong 12 sản phẩm đồ chơi hay nhất của năm 2007. Loại đồ chơi này được sản xuất ở Trung Quốc cho công ty Úc Moose Enterprise P/L, được phân phối ở Bắc Mỹ bởi công ty Spin Master Ltd. Hạt nhựa nở được bán rộng rãi tại 40 quốc gia, 12 triệu gói, chứa hơn 8 tỷ hạt đã được bán trên toàn thế giới.

Tại Việt Nam, loại hạt tương tự được bán rộng rãi và bán rất chạy với giá 2000 đồng một túi nhỏ. Hầu hết những túi hạt nở bày bán này đều không có nhãn mác mà chỉ có một vài dòng chữ Trung Quốc nhòe nhoẹt.

Hạt trương nở từng là đối tượng của một cuộc thu hồi sản phẩm đa quốc gia sau khi người ta phát hiện ra nhà máy Wangqi Product ở Thâm Quyến, Trung Quốc đã dùng một hóa chất rẻ tiền có độc tính thay cho chất được quy định, gây ra hậu quả là một số trẻ em nuốt phải loại hạt này đã bị ngộ độc và phải nằm viện. Tại Trường THCS Quảng Phong - Quảng Xương (Thanh Hóa), 24 em học sinh và một giáo viên từng phải nhập viện cấp cứu vì hít phải khí lạ có mùi hắc từ đồ chơi hạt nhựa nở. 

Mặc dù đã có những trường hợp nhập viện vì hạt nhựa nở nhưng rất nhiều cha mẹ lại nghĩ đây là một loại nhựa vô hại, có nhiều màu sắc rực rỡ lại có giá rẻ, nên thường mua về để chiều theo sở thích chơi đồ chơi của con. Các chuyên gia khẳng định, đây là suy nghĩ cực sai lầm. Tác hại mà loại hạt nhựa nở gây ra thậm chí còn có thể lấy đi tính mạng của con cái bạn.

Vào năm 2007, các cơ quan chức năng tại Hoa Kỳ đã thu hồi khoảng 4,2 triệu tấn đồ chơi hạt nhựa nở do Trung Quốc sản xuất. Nguyên nhân là những loại hạt này chứa một chất hóa học có thể gây ra một số triệu chứng như nôn mửa, hôn mê ở trẻ em sau khi nuốt phải.

Ông Scott Wolfson, phát ngôn viên của Ủy ban An toàn Sản phẩm tiêu dùng tại Hoa Kỳ cho biết, bên ngoài những loại hạt nhựa nở này chứa một chất hóa học có khả năng chuyển đổi thành các chất độc hại như GHB hoặc butyrate gamma-hydroxy. 

“Tiếp xúc với GHB ở liều thấp sẽ gây hưng phấn, sử dụng liều cao sẽ gây hôn mê, co giật, giảm trương lực, khiến cơ bắp của bạn trở nên mềm nhũn”, Tiến sĩ Sanjay Gupta, Giám sát viên phòng viên y tế của CNN cho biết. Nếu loại hạt này chứa 1,4 - butanediol, chất được chuyển hóa vào loại chất kích thích gama-Hydroxybutyric acid (một chất gây mê), trong trường hợp quá liều lượng cho phép vào cơ thể con người có thể gây nên tình trạng nhiễm độc, co giật. Do đó, nếu cho trẻ sử dụng loại hạt này thì rất nguy hiểm. Hạt nhựa nở có khả năng gây độc ngay sau khi nuốt. 

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (Nguyên giảng viên Viện công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội) cho biết, hạt nhựa nở thường được sản xuất dựa trên nguyên lý giải phóng khí. Khi được ngâm vào nước, chúng sẽ nở to và thậm chí phát nổ để giải phóng khí ra bên ngoài. 

“Những loại hạt nhựa nở này có khả năng được sử dụng muối bicarbonat. Khi nổ, dung dịch muối trong mỗi hạt này bắn vào người sẽ gây cảm giác khó chịu. Thực tế thì muối bicarbonat cũng có tính chất tương tự thuốc muối nhưng cũng có thể gây bỏng rộp, ngứa ngáy khi bắn lên cơ thể. Nhất là với trẻ nhỏ, làn da của trẻ rất mềm mỏng, nhạy cảm, lại không ý thức được việc hạt nhựa nở sẽ nổ, nếu bị bắn vào da sẽ nguy hiểm hơn bình thường”, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh phát biểu.

Nói về hạt nhựa nở, PGS.TS Trần Hồng Côn (khoa Hóa, trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN) cho rằng, bản thân ông không biết hạt nhựa nở làm từ cái gì. Để khẳng định hạt nhựa nở có độc hại hay không cần phải căn cứ vào nguồn gốc, hãng sản xuất. "Tuy nhiên, có một điều chắc chắn là những loại đồ chơi không có nhãn hiệu, nhà sản xuất thì chắc chắn không nên sử dụng vì có thể gây những tác hại không mong muốn về mặt sức khỏe", vị phó giáo sư khẳng định.

Để phòng tránh nguy cơ mắc bệnh từ hạt nhựa nở, các chuyên gia khuyên cha mẹ không nên mua hạt nhựa nở cho con chơi mà thay thế bằng những loại đồ chơi khác an toàn hơn. Ngoài ra, phụ huynh, thầy cô giáo cũng nên giáo dục cho trẻ biết đó là những món đồ chơi nguy hiểm, để trẻ tự ý thức nâng cao cảnh giác.