Thử nghiệm lâm sàng ghép tế bào gốc chữa bệnh ung thư vú

Bệnh viện Trung ương Huế và Bệnh viện Ung bướu Nghệ An vừa công bố điều trị thành công ung thư vú bằng tế bào gốc tạo máu tự thân.

Nhưng theo PGS.TS Nguyễn Đình Tùng - phó giám đốc Trung tâm ung bướu Bệnh viện Trung ương Huế, ủy viên tư vấn phản biện Hội Ung thư VN, đến nay Viện Ung thư quốc gia Hoa Kỳ vẫn xem đây là thử nghiệm lâm sàng chứ không phải là phương pháp điều trị chuẩn.

Ông Tùng cho biết thành công của phương pháp ứng dụng tế bào gốc tạo máu tự thân trong điều trị ung thư vú thực chất là thành công về phương diện ghép tủy khi các chỉ số trong máu trở về bình thường, là thành công của một công đoạn trong quy trình điều trị ung thư vú, kéo dài thời gian sống không bệnh cho bệnh nhân ung thư, không phải chữa lành bệnh ung thư vú.

Bệnh nhân ung thư vú đang được điều trị bằng phương pháp sử dụng tế bào gốc tạo máu tự thân tại Bệnh viện Trung ương Huế - Ảnh: Nguyên Linh

* Từng có thời gian nghiên cứu về việc ứng dụng tế bào gốc tự thân trong điều trị ung thư vú ở một số nước trên thế giới, ông có thể cho biết bản chất của ghép tế bào gốc tạo máu tự thân là gì?

- Ghép tế bào gốc tạo máu tự thân hay còn gọi là ghép tủy là phương pháp điều trị bệnh được ứng dụng trong ngành huyết học và ung thư học. Tế bào gốc tạo máu tự thân là những tế bào có trong tủy xương và trong máu của chính bệnh nhân. Bản chất của phương pháp điều trị này là sử dụng một lượng tế bào gốc tạo máu tự thân thích hợp giúp bệnh nhân thoát khỏi tình trạng suy tủy không hồi phục khi điều trị ung thư vú bằng hóa trị liều cao.

Nói chính xác thì hóa trị liều cao và ghép tế bào gốc tạo máu tự thân là một công đoạn của quy trình điều trị đa mô thức trên bệnh nhân ung thư vú bao gồm cả phẫu thuật, xạ trị, hóa trị liều cao, điều trị đích và nội tiết, miễn dịch. Bản thân tế bào gốc tạo máu tự thân giúp cơ thể tạo ra những tế bào máu bình thường, nhưng không thể tiêu diệt được tế bào ung thư vú.

* Những bệnh nhân ung thư nào có thể ứng dụng phương pháp ghép tế bào gốc tạo máu tự thân, thưa phó giáo sư?

- Đối với ung thư các mô đặc, hiện các nước trên thế giới mới chỉ nghiên cứu và ghép tế bào gốc tạo máu tự thân để điều trị hai loại ung thư là ung thư vú và ung thư buồng trứng.

Bệnh viện Trung ương Huế là trung tâm y tế đầu tiên ở VN nghiên cứu, ứng dụng điều trị hai loại ung thư bằng phương pháp này. Đối tượng được chọn ghép tế bào gốc là những bệnh nhân ung thư (vú và buồng trứng) giai đoạn nặng, hoặc bất kỳ giai đoạn nào nhưng đã xuất hiện di căn; bệnh nhân trải qua điều trị ban đầu bằng phẫu thuật, xạ trị, không mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, đái tháo đường và các bệnh về máu; đặc biệt là bệnh nhân tự nguyện tham gia.

* Thưa ông, trường hợp những bệnh nhân ung thư vú đã được điều trị ra viện nhưng bị tái phát thì có thể tiếp tục điều trị bằng phương pháp ghép tế bào gốc được không?

- Tái phát, di căn sau hóa trị liều cao và ghép tế bào gốc là vấn đề thường gặp. Tuy nhiên tỉ lệ di căn do ghép tế bào gốc thấp hơn so với phương pháp điều trị thông thường. Hiện một số người vẫn nhận thức sai lầm khi cho rằng ghép tế bào gốc tạo máu tự thân chữa lành ung thư vú.

Trên thực tế Việt Nam chưa có các labo sinh học phân tử để có thể xét nghiệm được tế bào ung thư còn tồn tại sau ghép hay không. Song qua kết quả nghiên cứu của nhiều nước trên thế giới, với thời gian theo dõi sau năm năm, mười năm thì hóa trị liều cao và ghép tế bào gốc tạo máu tự thân có lợi ích về sống thêm không bệnh 5 năm, 10 năm, 20 năm... ở bệnh nhân giai đoạn nặng và đặc biệt là trên những phân nhóm trẻ tuổi.

Khi bệnh nhân xuất hiện tái phát di căn trở lại thì tùy theo thể trạng và mức độ tổn thương để chọn ra những phác đồ hóa chất, xạ trị hoặc nội tiết thích hợp cho người bệnh. Bệnh nhân có thể sử dụng liều tế bào gốc đã lưu trữ trước đây trong trường hợp bị suy tủy.

Bệnh viện Trung ương Huế luôn dự trữ hai liều tế bào gốc đủ tiêu chuẩn để ghép và khi cần có thể sử dụng lại liều đã dự trữ này để ghép cho bệnh nhân.