"Người thứ 3 được cầu hôn", danh chưa chính chả lẽ ngôn lại thuận?

Những bức ảnh được cho là "bị rò rỉ" bộc lộ cảnh ca sĩ Hồ Ngọc Hà được một người đàn ông trao bó hoa hồng đỏ trên bãi biển, phía trước có những người rót rượu cho nhau và chụp ảnh với vẻ mặt vui cười.

Mặc dù người trong cuộc chỉ kín kín hở hở khoe tâm trạng hạnh phúc, nhưng dư luận đã ngay lập tức dán nhãn đó là khung cảnh cầu hôn của nàng, với chú rể tương lai là Chu Đăng Khoa.

Dĩ nhiên với tình trạng hôn nhân đã biết của Chu Đăng Khoa, câu hỏi đầu tiên được đặt ra là: Anh ta đã ly hôn chưa?

Nếu chưa, thì với các quy định của Luật hôn nhân và gia đình Việt Nam, anh ta không thể kết hôn với ai khác nữa được. Kể cả, giả sử anh ta đang ly thân + đã thỏa thuận phân chia tài sản và quyền nuôi con với người đang đứng tên trong quyết định ly hôn đi nữa + đang ra tòa làm thủ tục ly hôn đi nữa (tức là đã nhà ai nấy ở, cơm ai nấy ăn).

Không ít người nhầm lẫn ở điểm này. Cứ thấy không còn chung sống, tài sản phân minh ái tình dứt khoát rồi là quả quyết hôn nhân đã chấm dứt, rồi thoải mái đi yêu đương và chung sống với người mới. Không, các mợ ạ. Sai đấy, sai nghiêm trọng luôn và hậu quả của nó không nhỏ đâu.

Thực tế có rất nhiều vụ người chồng/ vợ bỏ nhà đi hàng chục năm không tin tức. Đùng một cái quay về khi người vợ/chồng cũ đã đề huề sống chung với người khác, con cái đầy đàn, tài sản nở nang.

A, kiện ngay nhé! Cô/anh là ai mà dám cướp chồng/vợ tôi, cướp cả tài sản của tôi? Tôi đi đâu kệ tôi, trên giấy tờ tôi vẫn là chồng/ vợ cơ mà? Nếu anh/cô muốn ly hôn thì sao không ra nhờ tòa đăng báo tìm người, rồi nếu sau một thời hạn không tìm được thì sẽ công nhận ly hôn theo yêu cầu của một bên, như luật pháp quy định như thế? Đằng này vẫn tên tôi trong giấy tờ nhé, nghĩa là pháp luật vẫn bảo hộ cho tôi quyền làm vợ/ chồng và các quyền đối với tài sản chung.

Ngay cả khi hết tình cạn nghĩa, không phải ai cũng sẵn sàng ký vào tờ đơn ly hôn khi còn quá nhiều rằng buộc về quyền lợi và trách nhiệm. 

Đến lúc này, muốn yên ổn với mối quan hệ sau, bên kia đành ngậm đắng nuốt cay ra tòa làm thủ tục, và tùy tình hình cụ thể mà tài sản ngót đi ít nhiều. Dù có là khối tài sản mà một mình mình làm ra trong thời gian bên kia bỏ đi, thậm chí có đóng góp của người sau đi nữa. Nếu giấy tờ không rõ ràng, không nhân chứng... thì thua thiệt đủ điều cả.

Đó, pháp luật rất rõ ràng như vậy. Nếu chưa cầm trong tay quyết định/ bản án ly hôn của tòa án với cuộc hôn nhân (tạm gọi là cũ) thì "đính hôn", "cầu hôn", hoa nến tiệc bãi biển vân vân... đơn giản chỉ là hành động bày tỏ tình cảm với một người khác. Rất tạo sóng dư luận, nhưng hoàn toàn vô nghĩa về mặt pháp lý.

* Tôi đặt các từ "đính hôn", "cầu hôn" trong ngoặc vì đó mới chỉ là suy diễn của người ngoài cuộc sau hình ảnh mới nhất này của Hồ Ngọc Hà. Một khi người trong cuộc chưa thừa nhận thì người ngoài không thể dùng các từ này để định nghĩa hành động của họ. Chứ nếu đó chính xác là đính hôn hay cầu hôn thì đã đủ là bằng chứng vi phạm pháp luật hôn nhân và gia đình rồi.

Vì vô nghĩa về mặt pháp lý nên những hành động tương tự chỉ có thể gây tác động (nếu có) đến cảm xúc của những người trong cuộc. Với hai quan hệ quan trọng nhất của hôn nhân là tài sản và con cái, nó cũng không hề có giá trị nào thiết thực.

Tuy vậy, với những hình ảnh mập mờ được phô bày khắp nơi kèm theo dư luận đủ các chiều, người còn lại trong cuộc hôn nhân khó có thể bình thản.

Đôi khi chỉ là cuộc chia tay của các con số

Chuyện hôn nhân/ ly hôn của các đôi vợ chồng "đại gia" Việt cũng như nước ngoài, luôn đi kèm với các con số khủng về tài sản. Có khi nó là yếu tố thúc đẩy ly hôn (nếu là nợ), có khi nó khiến cuộc ly hôn dài ra bất tận, cho đến khi một con số khác được thỏa thuận. Đến nỗi báo chí và dư luận đã có hẳn một thuật ngữ để định danh chúng: những cuộc ly hôn nghìn tỷ.

Cũng có những đôi vợ chồng thỏa thuận ai ăn nem ăn chả cứ ăn, nhưng dứt khoát không ly hôn.

Vì tuy không còn hài lòng nhau ở khía cạnh yêu đương nhưng họ lại ăn ý nhau trong kinh doanh, nuôi dạy con, đối xử với gia đình chồng và xã hội, giữ gìn và quản lý tài sản chung...

Hoặc, chỉ người chồng làm kinh doanh nhưng người vợ lại có quan hệ thân tộc hay quan hệ xã hội làm bệ phóng cho việc kinh doanh của chồng, hoặc người này đang là đại diện kinh doanh của người kia và mối quan hệ này rất hiệu quả, hoặc có nhiều ràng buộc rất khó tháo gỡ trong xuất xứ khối tài sản chung... (Trong thực tế, khi buộc phải lựa chọn, không ít người chọn cách giữ gìn tài sản, danh phận cha/mẹ cho con và tiếng tăm với xã hội, còn hơn là buông ra và mất hết những gì ở cuộc hôn nhân cũ).

Bằng mọi cách níu kéo người đàn ông mà trái tim từ lâu đã không còn thuộc về mình, nên chăng?

Bàn rộng ra, cách ứng xử và luật pháp của nhiều nước phương tây trong chuyện này rạch ròi hơn.

Đôi nào muốn chung sống nhưng sợ tổn thương tài sản có thể chọn cách làm hợp đồng hôn nhân rất chi tiết, từ các khoản tiền được cấp để chi tiêu chung/riêng trong thời gian chung sống, quyền tham gia vào kinh doanh, quyền sở hữu, sử dụng và/hoặc không được định đoạt các tài sản lớn... cho đến quyền nuôi con, các khoản tiền được cấp dưỡng cho cá nhân và cho con cái nếu ly hôn...

Với sự giúp sức của các luật sư chuyên về hôn nhân và gia đình, bản hợp đồng giống như một cẩm nang, xảy ra chuyện gì cứ tự động áp vào mà xét.

Nếu những người ngoại tình có con chung thì sao?

Trở lại những khía cạnh thú vị của câu chuyện chung về hôn nhân mà chúng ta đang bàn, có thể đặt tiếp một câu hỏi: nếu hai người ngoại tình có con chung, đứa bé có được hưởng tài sản/chia thừa kế của người cha/mẹ đang không tự do không?

Câu trả lời là có.

Theo Luật hôn nhân và gia đình Việt Nam, đứa trẻ sinh ra bất luận tình trạng hôn nhân của cha mẹ như thế nào, đều được hưởng mọi quyền như những đứa con trong hôn nhân của người ấy.

Các chị có thể không hoàn toàn hài lòng với quy định này. Trời ơi là trời chồng đã đi ngoại tình, khổ vợ khổ con quá rồi còn mang con ngoài giá thú về công nhiên hưởng thành quả mồ hôi nước mắt... Đạo lý ở đâu?

Thế nhưng, luật pháp luôn luôn đứng về phía những đứa trẻ. Xét cho cùng, chúng đâu có quyền chọn được sinh ra, đúng không? Vậy thì những người lớn phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về chúng, cho đến khi chúng đủ trưởng thành để tự chịu.

Vậy nếu cặp đôi ngoài hôn nhân vẫn tiếp tục chung sống nhưng không kết hôn thì sao? Quan hệ đó có ảnh hưởng đến tài sản chung của đôi vợ chồng hợp pháp không?

Trường hợp này, pháp luật có dự liệu rất rõ: Nếu cuộc ngoại tình có bằng chứng rõ ràng, hoặc gây hậu quả cụ thể cho những người trong hôn nhân thì hình phạt cao nhất là có thể ngồi tù đến ba năm cơ.

Nhưng khi đó, lại phải có bằng cớ đế chứng minh "Chung sống như vợ chồng là việc nam, nữ tổ chức cuộc sống chung và coi nhau như vợ chồng (...) có thể công khai hoặc không công khai nhưng cùng sinh hoạt chung như một gia đình (...) thường được chứng minh bằng việc có con chung, được hàng xóm và xã hội xung quanh coi như vợ chồng, có tài sản chung, đã được gia đình cơ quan, đoàn thể giáo dục mà vẫn tiếp tục duy trì quan hệ đó... (Thông tư số 01/2001/TTLT/BTP-BCA-TANDTC-VKSNDTC)

Tài sản của cặp đôi ngoại tình phát sinh trong trường hợp này sẽ được phân chia theo thỏa thuận giữa các bên hoặc nhờ tòa án.

Túm lại, răn đe là chủ yếu thôi, chứ pháp luật trong trường hợp bắt ngoại tình khó áp dụng lắm, các chị ạ. Bắt xong cũng không vui vẻ gì, lại xấu hổ thêm cho gia đình, con cái mình... Nên tôi nghĩ, ông bà dạy vợ chồng tương kính như tân. Nếu ngày nào đó không còn giữ được tương kính với nhau thì nên chọn cách chia tay sao cho văn minh nhất.

Vì, vợ chồng có thể thay đổi, dư luận có thể bất chấp, nhưng sự tôn kính của con cái với người làm cha mẹ, nó như một phần xương sống của cuộc đời vậy. Nó là chỗ dựa, động lực và sự khích lệ bền vững, lớn lao hơn tất thảy cho những người hiểu rõ ý nghĩa của ba chữ "làm cha mẹ".