Cụ bà bán nước vỉa hè Sài Gòn nói được 4 ngoại ngữ

88 tuổi, sống với nghiệp mua gánh bán bưng tại trung tâm Sài Gòn suốt 38 năm, bà Ba là tên thường gọi của bà Trần Thị Định vốn nổi tiếng bởi khả năng chào mời và trò chuyện với khách ngoại quốc bằng chính ngôn ngữ của họ.

Theo lời những người dân sống tại góc đường Phạm Ngũ Lão - Trần Hưng Đạo và người đi tập thể dục tại Công viên 23/9 trước chợ Bến Thành, từ bao năm nay, ngày nào cũng vậy, cứ tờ mờ sáng là họ lại thấy bà cụ lưng còng tóc bạc trắng da mòi lui cui dọn hàng. Nơi "làm việc" của bà là một khoảng vỉa hè rộng chừng hơn mét vuông, toàn bộ gian hàng là vài chiếc ghế nhựa và chiếc tủ nhỏ chứa các loại nước uống.

Bà Ba và hàng nước xập xệ ven đường. Ảnh: Thiên Chương

Cả ngày ngồi túm húm dưới chiếc dù nhỏ với vùng bóng râm chỉ che đủ cái ghế cũ kỹ, nhìn thấy cảnh ấy, khách vãng lai qua lại dễ nghĩ bà làm lụng vì kiếm kế sinh nhai, song những ai thường xuyên tiếp xúc với bà đều rõ. Bà làm việc chỉ cho đỡ buồn khi tuổi già và như bà thường nói "ngồi buôn bán ở đây riết thành quen, thi thoảng được nói chuyện với người ngoại quốc tui lại thấy vui".

Một sáng đầu tháng 3, dù mấy ngày trước đó thấy trong người không khỏe, con cái khuyên nên ở nhà nghỉ ngơi nhưng bà cụ vẫn cứ nhất định nhờ con cháu phụ dọn hàng để ra ngồi. Dọn hàng hơn một giờ đồng hồ, đang định với lấy ổ bánh mì để ăn sáng, chợt thấy một người khách ngoại quốc đi ngang đưa mắt nhìn, bà cụ vội chào mời bằng một tràng tiếng Anh, đến khi thấy anh khách đáp lại bằng tiếng Pháp, bà cụ lập tức đổi sang ngôn ngữ phù hợp.

Phát âm không thật rõ bởi miệng hom hem không còn đủ răng, thế nhưng hình như chàng thanh niên vẫn hiểu. Anh trả tiền chai nước rồi nhìn người bạn đi cùng với ánh mặt ngạc nhiên. Lát sau, bà lại tiếp tục nói vài câu với một người khách quen đi qua chào.

"Bà ấy là như vậy đó. Ở đây ai cũng biết. Ban đầu mọi người mới gặp thì còn ngạc nhiên nhưng bây giờ chẳng còn lạ gì. Già chứ còn minh mẫn và nói đủ thứ ngoại ngữ hết. Có hôm bà ấy còn nói cả tràng tiếng Trung khiến nhóm khách du lịch trố mắt ngạc nhiên. Nhiều khi người ta hỏi đường xong rồi đi mà không mua gì hết bà cũng vui vẻ", chị Hằng, một người bán hàng rong ở khu vực này nói.

Khiếm tốn khi được ai đó nói đến khả năng ngoại ngữ của mình, bà Định cho biết thực ra bà chỉ có thể giao tiếp cơ bản và chỉ có thể nói chứ không biết đọc và viết. "Tôi có thể nói tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Trung Quốc và tiếng Campuchia, nhưng chủ yếu mời khách mua hàng, trao đổi với khách về giá cả hoặc trả lời khi khách hỏi thăm đường. Chứ từ ngữ chuyên môn thì tui cũng thua", bà cụ nói.

Trò chuyện về bí quyết giúp nói được nhiều thứ tiếng, bà Định cho biết sở dĩ bà có thể nói được tiếng Anh và tiếng Pháp là do thời còn trẻ, bà có khoảng thời gian làm việc tại các viện làm tóc, nơi những người phụ nữ nói tiếng Pháp và tiếng Anh thường xuyên lui tới. "Ban đầu người ta nói mình đâu có hiểu nhưng nghe riết thành quen, sau khi nghe được, tui bắt đầu tập nói và nói chuyện với họ. Riêng tiếng Trung Quốc thì do tui học được từ ba tui, còn tiếng Campuchia thì do có thời gian sống tại vùng giáp biên giới ở Tây Ninh. Đời tui lận đận lắm nhưng chắc cũng nhờ lận đận mà tui mới biết nói nhiều thứ tiếng như vậy", bà cụ cười nói.

Khi được hỏi về gia đình mình, cụ cho biết ông xã bà qua đời cách đây 6 năm, hai người có tất cả 4 người con nhưng một người đã mất, ba người còn lại, một làm trong ngành lý sư phạm, một làm trưởng phòng tại một công ty sách và một đã đi nước ngoài theo chồng. "Giờ gia đình không thiếu thốn gì cả. Cháu gái của tui sắp tốt nghiệp tiến sĩ, con cái đều có của ăn của để và đều yêu thương mẹ. Tụi nó khuyên tui ở nhà nghỉ cho khỏe nhưng tui không nghe vì ở nhà buồn lắm", bà cụ tâm sự.

Bà cụ không muốn ở nhà vì sợ buồn, thế nhưng có lẽ bà không biết chính hình ảnh và cách ứng xử thân thiện vui tính của bà đã mang lại niềm vui cho nhiều người khác. Nói như lời của những người bán bán hàng rong gần đó, bà Ba như một niềm tự hào và là cứu cánh của họ, nhất là những lúc có người nước ngoài hỏi thăm mua hàng mà ai cũng ú ớ không biết trả lời thế nào.

Thiên Chương