Sài Gòn từng có 'phố đèn đỏ' từ hàng chục năm trước

Hiện nay, mại dâm ở Việt Nam là hoạt động vi phạm pháp luật. Mỗi năm, TP HCM, Hà Nội và nhiều thành phố lớn khác xử lý hàng nghìn trường hợp nhà hàng, khách sạn, cơ sở massage... vi phạm. Do bị cấm, mại dâm hoạt động ngày càng tinh vi, biến tướng dưới nhiều hình thức. Nạn bạo hành đối với người bán dâm cũng diễn ra hàng loạt. 

Người bán dâm trước 1975 trong trại phục hồi nhân phẩm năm 1980. Ảnh: Philip Jones Griffiths.

Thế nhưng có thời điểm, mại dâm từng là hoạt động hợp pháp, được thừa nhận và nở rộ ở Sài Gòn. Khi Pháp hoàn thành việc xâm chiếm và thiết lập chế độ thuộc địa ở Việt Nam, nghề mại dâm xuất hiện và được phép công khai. Những năm 1930, vấn đề mại dâm ở Việt Nam thành vấn đề nhức nhối trong xã hội. Báo Phụ nữ Tân Văn thời đó mô tả bằng cụm từ "lúc nhúc xóm Bình Khang, đầy rẫy phường bán phấn".

Xóm Bình Khang là cái tên hoa mỹ dành cho những nhà chứa gái mại dâm. Theo sách sử, Bình Khang là nơi hành nghề của của các kỹ nữ, có xuất xứ từ Trung Quốc. Trong Truyện Kiều, đại thi hào Nguyễn Du cũng từng sử dụng từ này giai đoạn nàng Kiều lưu lạc trong thanh lâu "buôn phấn bán hương": "Bình Khang nấn ná bấy lâu/ Yêu hoa yêu được một màu điểm trang..."

Tuy là từ ngữ chỉ nơi các kỹ nữ ở nhưng đến giai đoạn 1953-1954, khi nói đến Bình Khang người ta chỉ liên tưởng đến "khu chơi bời" ở đường Vĩnh Viễn. Đây được xem như phố đèn đỏ hợp pháp đầu tiên ở Sài Gòn do tướng Bình Xuyên Bảy Viễn lập nên. 

Bảy Viễn phục vụ cho vua Bảo Đại, có lượng đàn em giang hồ lớn. Thời đó Bảy Viễn cầm đầu giang hồ Sài Gòn và thao túng các tụ điểm ăn hơi, giải trí. Sau này, ông được Bảo Đại cho giữ chức Đô trưởng cảnh sát Sài Gòn. Theo quyết định của Bảy Viễn, tất cả địa điểm kinh doanh dịch vụ nhạy cảm ở thành phố đều phải vào mướn nhà trong Bình Khang. Người bán dâm vào đó hành nghề dưới sự kiểm soát của nhân viên y tế nhà nước. Tuy nhiên, nếu hoạt động mại dâm vượt ra ngoài khu vực Bình Khang bị coi là phạm pháp, chủ nhà bị bắt, đưa ra tòa.

Một băng rôn về đại nhạc hội có cô gái ăn mặc nhạy cảm ngay trên đường Trần Hưng Đạo (quận 1) trước 1975. Ảnh: S.T

Số phận của ''khu đèn đỏ" này không kéo dài được lâu. Giai đoạn 1959-1960, Ngô Đình Diệm lên nắm quyền đã cho đóng cửa, phạt tiền các chủ nhà chứa. Mại dâm có tổ chức dường như bị dập tắt.

Nhưng khi Ngô Đình Diệm bị lật đổ, các tổ chức mại dâm lại nổi lên, khu vực Bình Khang tiếp tục thành cái rốn của tệ nạn này. Những năm 1965-1969, có khoảng 32 nhà chứa tồn tại ở Sài Gòn.

Trong giai đoạn 1960-1975, hàng trăm nghìn lính Mỹ đổ bộ vào miền Nam. Để "giúp vui" cho đạo quân viễn chinh, chế độ Sài Gòn cho phép mở cửa hàng loạt hộp đêm, vũ trường, phòng tắm hơi và nhất là "nhà thổ" ở khắp thành phố. Những dịch vụ nhạy cảm này mọc lên nhiều nhất quanh các cư xá Mỹ. Người Sài Gòn lúc đó gọi các khu hoạt động mại dâm bằng cái tên "chợ heo". 

Khu mại dâm Bình Khang dần mở rộng ra, hoạt động rầm rộ bất kể ngày đêm. Các nhà chứa nằm trong những con hẻm sâu hun hút, liên thông như trận đồ bát quái. Địa thế rất thuận lợi để có thể trốn chạy khi nhà chức trách truy quét hoặc làm nản lòng những "vị khách" muốn quỵt tiền bỏ chạy.

Ước tính toàn miền Nam năm 1975 có trên 200.000 người bán dâm. So với số người bán dâm toàn quốc năm 2015 thì con số này cao gấp 7 lần, nếu xét về tỷ lệ dân số thì gấp 30 lần.

Trong một tụ điểm ăn chơi phục vụ lính Mỹ trước 1975. Ảnh: S.T

Sau 1975, nhà nước ban hành các chính sách, sử dụng nhiều biện pháp trấn áp khiến tệ nạn này giảm hẳn hoặc hoạt động lén lút. Thời gian gần đây, hoạt động mại dâm ở TP HCM diễn ra tinh vi, biến tướng dưới nhiều hình thức gây khó khăn cho việc quản lý, phát hiện của cơ quan chức năng.

Theo thống kê, TP HCM có hơn 29.000 cơ sở kinh doanh dễ phát sinh tệ nạn xã hội, khoảng 3.000 người hoạt động mại dâm. Thành phố từng muốn gom tất cả các cơ sở kinh doanh dịch vụ "nhạy cảm" vào một chỗ để dễ quản lý, các nữ tiếp viên sẽ được trả lương, đóng bảo hiểm, khám sức khỏe định kỳ và được pháp luật bảo vệ.

Sơn Hòa