Quan hệ Việt - Úc: Tăng tin cậy chính trị và chia sẻ chiến lược

TTO - Sau lễ đón trọng thể tại Canberra, Úc sáng 15-3, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng nước chủ nhà Malcolm Turnbull đã hội đàm trong bầu không khí thẳng thắn, cởi mở và chân thành.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hội đàm với Thủ tướng Malcolm Turnbull - Ảnh: QUANG HIẾU

Hai bên hài lòng về sự phát triển mạnh mẽ và thực chất của quan hệ Việt - Úc sau 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, với sự tin cậy chính trị và chia sẻ những lợi ích chiến lược ngày càng gia tăng, tạo tiền đề vững chắc để nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược.

Hợp tác quốc phòng thực chất, hiệu quả 

Theo Bộ Ngoại giao Việt Nam, tại cuộc hội đàm, nhằm đưa quan hệ Đối tác Chiến lược vào thực tiễn một cách năng động và thực chất, hai bên cũng nhất trí thiết lập các cơ chế tiếp xúc ở cấp Bộ trưởng Ngoại giao, Quốc phòng và các Bộ trưởng phụ trách kinh tế, đồng thời duy trì các cơ chế hợp tác song phương hiện có như Đối thoại Chiến lược Ngoại giao và Quốc phòng, Tham vấn Lãnh sự, đối thoại về nông nghiệp, giáo dục, khoa học-công nghệ…; tiếp tục tích cực triển khai Chương trình Hành động Việt Nam - Úc giai đoạn 2016-2019; tạo điều kiện cho các địa phương hai nước đẩy mạnh quan hệ hợp tác.

Hai Thủ tướng đánh giá cao hợp tác hiệu quả và thực chất trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh, thể hiện sự tin cậy ở tầm chiến lược, thông qua các hoạt động đào tạo nâng cao năng lực, đào tạo tiếng Anh, huấn luyện chung, chia sẻ thông tin, hợp tác giữa các binh chủng, đặc biệt là hải quân và các chuyến thăm của tàu Hải quân Hoàng gia Úc đến Việt Nam.

Thủ tướng Malcolm Turnbull khẳng định Úc sẽ mở rộng đào tạo và hỗ trợ Việt Nam trong tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc, trước mắt là hỗ trợ trang thiết bị, hậu cần cho phái bộ Việt Nam tại Nam Sudan.

Hai bên nhất trí tăng cường hợp tác trong đối phó với các thách thức an ninh chung, trong đó có chống khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia, buôn bán người và đưa người di cư trái phép… nhằm bảo đảm an ninh ở mỗi nước, cũng như đóng góp chung vào hòa bình, ổn định ở khu vực.

Sáng cùng ngày, Lãnh đạo Bộ Quốc phòng hai nước đã ký Bản Ghi nhận ý định về Tăng cường Hợp tác Quốc phòng giữa Việt Nam và Úc.

Úc hoan nghênh nông sản Việt Nam

Trong bối cảnh kim ngạch thương mại hai chiều trong những năm gần đây tăng liên tục, đạt gần 6,5 tỷ USD năm 2017, tăng 7% so với năm 2016, hai bên nhất trí tạo điều kiện tối đa cho quan hệ kinh tế phát triển sâu rộng, toàn diện, tăng cường lợi ích kinh tế trong hợp tác song phương trên cơ sở phát huy tính bổ trợ lẫn nhau của nền kinh tế hai nước.

Thủ tướng Turnbull khẳng định Úc luôn hoan nghênh và hỗ trợ các mặt hàng nông thủy sản tươi, hoa quả nhiệt đới của Việt Nam đạt đủ điều kiện tiếp cận thị trường Úc, khuyến khích hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, hiệp hội và doanh nghiệp hai nước trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm, đẩy nhanh các quy trình, thủ tục cấp phép nhập khẩu, trước mắt là với tôm tươi nguyên con, trái thanh long của Việt Nam và tiếp tục mở rộng sang các loại quả khác như nhãn tươi, chôm chôm, vú sữa... Hai Thủ tướng nhấn mạnh cần mở rộng đầu tư vào các ngành thế mạnh của nhau.

Trên tinh thần đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị chính phủ Úc khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư tại Việt Nam vào các ngành năng lượng, hạ tầng, viễn thông, kinh tế tri thức, khoa học-công nghệ, chuyển giao công nghệ-kỹ thuật tiên tiến cho Việt Nam.

Về hợp tác phát triển, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao ODA của Úc đã hỗ trợ, đặc biệt đánh giá cao dự án cầu Cao Lãnh sẽ được hoàn tất và khánh thành trong năm 2018 nhân kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị Úc tiếp tục cung cấp ODA cho Việt Nam, tập trung vào các dự án hạ tầng cơ sở, phát triển nông nghiệp, nông thôn, chống biến đổi khí hậu, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và xây dựng chính phủ điện tử.

Thủ tướng Turnbull ấn tượng số lượng khách du lịch hai chiều giữa hai nước tăng mạnh, đặc biệt khách du lịch Úc sang Việt Nam đã đạt gần 500.000 lượt năm 2017, tăng đột biến so với năm 2016; đánh giá cao Việt Nam tạo thuận lợi trong  thủ tục cấp thị thực cho công dân Úc.

Hai Thủ tướng nhất trí khuyến khích các hãng hàng không hai nước mở thêm đường bay thẳng giữa các thành phố lớn của hai nước, công dân hai nước tích cực tham gia Chương trình Lao động Kỳ nghỉ ; Úc tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao và nông nghiệp hữu cơ trên tinh thần quan hệ Đối tác Nông nghiệp; ủng hộ việc triển khai Chương trình Đối tác Đổi mới Việt Nam - Úc để hỗ trợ Việt Nam nâng cao năng lực công nghệ, đổi mới, sáng tạo.

Hai Thủ tướng đề cao tầm quan trọng của hợp tác giáo dục, trong đó Úc cam kết tăng cường số lượng học bổng, hỗ trợ Việt Nam trong đào tạo cán bộ Trung ương và địa phương, đào tạo nghề, nhất trí thúc đẩy liên kết giữa các trường Đại học, cơ sở đào tạo, tiến tới liên kết về chương trình đào tạo, công nhận bằng cấp.

Nhân dịp này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cảm ơn và đề nghị chính phủ Úc tiếp tục hỗ trợ, tạo điều kiện cho cộng đồng người Việt Nam tại Úc ổn định cuộc sống, hòa nhập và đóng góp cho sở tại và quan hệ hai nước; phối hợp chặt chẽ giải quyết các vấn đề có thể nảy sinh trong cộng đồng.

Phối hợp triển khai CPTPP

Thủ tướng Malcolm Turnbull tái khẳng định Úc ủng hộ vai trò trung tâm và sự thống nhất, đoàn kết trong ASEAN; đánh giá chuyến thăm chính thức Úc của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam và việc hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược ngay trước thềm Hội nghị Cấp cao Đặc biệt ASEAN - Úc sẽ là đóng góp tích cực và ý nghĩa cho Hội nghị và quan hệ ASEAN - Úc.

Hai bên nhất trí tiếp tục phối hợp chặt chẽ và hiệu quả với nhau tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, trong đó có ASEAN, EAS, APEC…. Thủ tướng Malcolm Turnbull đánh giá cao vai trò của Việt Nam trong việc đưa Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đi đến hoàn thiện, ký kết vừa qua tại Chile, đề nghị hai bên tiếp tục phối hợp chặt chẽ trong quá trình phê chuẩn và triển khai thực hiện Hiệp định; tin tưởng Hiệp định không chỉ mang lại lợi ích cho các nước thành viên mà còn sẽ mở đường cho Hoa Kỳ và các nước khác nếu muốn tham gia sau này.

Hai bên nhất trí về tầm quan trọng của việc bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông cũng như giải quyết các tranh chấp trên biển dựa trên luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982; ủng hộ việc sớm hoàn thiện Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC) mang tính ràng buộc pháp lý.

Thiết lập Đối tác chiến lược

Kết thúc hội đàm, hai Thủ tướng đã ký Tuyên bố chung về thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược giữa hai nước.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh việc thiết lập Đối tác Chiến lược đã đánh dấu mốc lịch sử trong quan hệ hai nước, giúp đưa hợp tác trong các lĩnh vực trụ cột đi vào chiều sâu cả ở góc độ song phương và trên bình diện đa phương. Thủ tướng Malcolm Turnbull khẳng định dù là trong khuôn khổ Đối tác Chiến lược hai nước, các cơ chế hợp tác của ASEAN hay Hiệp định CPTPP, Việt Nam và Úc sẽ cùng nhau phát triển quan hệ, vì lợi ích của nhân dân hai nước và vì an ninh, thịnh vượng chung của khu vực.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Malcolm Turnbull ký Tuyên bố chung về thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược Việt - Úc - Ảnh: QUANG HIẾU

Hai Thủ tướng chứng kiến ký 4 văn kiện quan trọng, gồmThỏa thuận giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam và Bộ Giáo dục và Đào tạo Úc về hợp tác giáo dục giữa Chính phủ hai nước giai đoạn 2018-2023; Bản ghi nhớ giữa Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Việt Nam với Bộ Giáo dục và Đào tạo Úc về hợp tác giáo dục nghề nghiệp; Bản ghi nhớ giữa Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam và Tổ chức Nghiên cứu Khoa học và Công nghiệp của Khối Thịnh vượng chung về đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực khoa học, công nghệ; và Bản ghi nhớ giữa Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam và Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp Quốc tế Úc trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp và nghề cá.