30 triệu phụ nữ 'vô hình' ở Trung Quốc

Nghiên cứu mới do đại học Trung Quốc và Mỹ thực hiện cho thấy khoảng 30 triệu trẻ gái không được đăng ký khai sinh do bố mẹ sợ bị phạt vì chính sách một con.

Trung Quốc có thể có thêm 30 triệu phụ nữ trong thống kê dân số dựa theo nghiên cứu mới. Ảnh: SCMP

Nghiên cứu cho thấy trong nhiều thập kỷ thực hiện chính sách một con ở Trung Quốc, khoảng 30 triệu trẻ gái không được đăng ký khai sinh hoặc đăng ký muộn vì bố mẹ lo sợ bị phạt, theo SCMP.

John Kennedy, phó giáo sư ngành chính trị học ở đại học Kansas, Mỹ và Shi Yaojiang, giám đốc Trung tâm nghiên cứu phát triển xã hội Tây Bắc, thuộc đại học Sư phạm tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc, đã cùng thực hiện nghiên cứu trên.

Các nhà nghiên cứu so sánh số trẻ sinh ra năm 1990 với lượng nam giới và phụ nữ 20 tuổi ở Trung Quốc năm 2010. Họ phát hiện sau hai thập kỷ, lượng người nhiều hơn 4 triệu, trong đó số phụ nữ nhiều hơn nam giới một triệu.

"Sau 25 năm kể từ năm 1990, có thể có khoảng 25 triệu phụ nữ không được đăng ký khai sinh", Kennedy cho biết.

Các nhà nghiên cứu bắt đầu thu thập dữ liệu từ năm 1996 khi tới phỏng vấn một người dân làng ở tỉnh Thiểm Tây. Người này có hai con gái, cho biết một cô được coi là "không tồn tại" vì không đăng ký khai sinh với chính quyền. Những người không đăng ký sẽ không có tên trong "sổ hộ khẩu", do đó sẽ không được hưởng bảo hiểm y tế và giáo dục miễn phí của nhà nước dành cho trẻ em.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí China Quarterly hôm qua. Ông Kennedy và Shi giải thích hiện tượng này theo khoa học chính trị. Họ cho rằng có thể do quan chức địa phương đã làm ngơ để người dân sinh con nhằm duy trì ổn định xã hội trong cộng đồng. Chính quyền đã không báo cáo "số ca sinh con ngoài kế hoạch" mà kết quả đã ảnh hưởng tới số liệu thống kê dân số cả nước.

"Người ta vẫn nghĩ rằng dân số Trung Quốc mất khoảng 30 triệu trẻ gái. Đó là dân số cả bang California", Wangshington Post dẫn lời Kennedy. "Hầu hết mọi người đưa ra những giải thích theo nhân khẩu học, cho rằng nạo phá thai là nguyên nhân chính dẫn tới số trẻ biến mất trong điều tra dân số. Tuy nhiên, chúng tôi đã đưa ra giải thích theo khoa học chính trị".

"Nếu 30 triệu phụ nữ này thật sự mất tích, tức là sẽ có nhiều nam hơn nữ trong độ tuổi kết hôn", Kennedy nói. "Lúc này xã hội sẽ không thể ổn định khi mà hàng triệu người mang hormone testosterone (hormone nam giới) không có chỗ nào để đi".

Một người bà ôm cháu mới sinh trong bệnh viện ở Trung Quốc. Ảnh: AP

Các nhà nhân khẩu học Trung Quốc từng đưa ra giải thích tương tự. Liang Zhongtang, một nhà nghiên cứu ở Thượng Hải, phát hiện từ đầu những năm 1980 khi chính sách một con có hiệu lực, nhiều phụ huynh đã không báo cáo với nhà chức trách nếu sinh con thứ hai là gái.

Tuy những đứa trẻ này không được nằm trong số liệu điều tra dân số ban đầu nhưng sau khi lớn lên, chúng sẽ được đăng ký muộn để hưởng các phúc lợi xã hội như y tế và giáo dục.

"Mất cân bằng giới tính có tồn tại nhưng không xấu như số liệu thống kê. Nhiều phụ nữ có tồn tại dù không được khai sinh. Tỷ lệ mất cân bằng giới tính không nghiêm trọng sau khi họ trưởng thành", Liang nói.

Trong ba thập kỷ duy trì chính sách một con, Trung Quốc cho phép người dân nông thôn sinh con thứ hai nếu con đầu là gái, nhưng không cho phép sinh thêm nếu con đầu là trai. Người nào vi phạm sẽ phải trả khoản tiền phạt lớn, thậm chí có nguy cơ mất việc nếu họ làm việc trong chính phủ hoặc các doanh nghiệp nhà nước.

Chính sách một con được nới lỏng năm 2012 và chấm dứt vào tháng 10/2015, cho phép các cặp vợ chồng sinh hai con, trong bối cảnh xã hội đang đối mặt với tình trạng già hóa dân số và thiếu hụt lao động tương lai.

Tỷ lệ mất cân bằng giới tính ở Trung Quốc tăng cao bắt đầu từ năm 1982, với tỷ lệ bé trai trên bé gái là 108:100, đạt đỉnh năm 2004 với tỷ lệ cứ 121 bé trai mới có 100 bé gái. Ở một số tỉnh, tỷ lệ này lên tới 130:100.

Xem thêm: Trung Quốc gánh hậu quả vì chính sách một con kéo dài

Hồng Hạnh