BAE-146 - Chiếc phi cơ mệnh danh 'lời thì thầm' rơi ở Colombia

Với khả năng hoạt động êm, gây ít tiếng ồn, chiếc máy bay rơi ở Colombia hôm 28/11 được nhiều người gán cho biệt danh "lời thì thầm".

Chiếc phi cơ gặp nạn chụp vào tháng 9/2015 tại thành phố Norwich, Anh. Ảnh: Reuters

Phi cơ RJ85 mang số hiệu CP2933 của hãng hàng không LAMIA Bolivia vào 22h15 ngày 28/11 (3h15 GMT ngày 29/11) rơi xuống gần Medellin, thành phố lớn thứ hai Colombia. Vụ tai nạn khiến 71 trong 77 người trên máy bay thiệt mạng. Phi cơ chở 68 hành khách và 9 thành viên tổ bay, đang trên đường từ Santa Cruz, Bolivia, đến Medellin. Trong 68 hành khách có 22 cầu thủ câu lạc bộ bóng đá Brazil Chapecoense.

Theo AP, chiếc phi cơ gặp nạn với tuổi đời 17 năm thuộc mẫu Avro RJ, phiên bản cải tiến của dòng máy bay British Aerospace 146 (BAE 146), có khả năng hạ cánh trên đường băng ngắn. Máy bay này hồi đầu tháng được cho là chở cầu thủ bóng đá Lionel Messi cùng đội tuyển Argentina từ Brazil đến Buenos Aires để tham gia thi đấu vòng loại World Cup.

David Dorman, đại diện nhà sản xuất máy bay, đạn dược và hệ thống quốc phòng British Aerospace, cho biết mẫu phi cơ BAE 146 có phạm vi hoạt động khoảng 3.150 km. Phía LAMIA trong khi đó thông báo ba mẫu BAE 146 của họ có phạm vi hoạt động tối đa là 2.965 km. Khoảng cách trên phù hợp với quãng đường giữa Santa Cruz và Medellin.

Giới chức hàng không Colombia cho hay máy bay gặp nạn có thể do sự cố điện. Tuy nhiên, cơ quan chắc năng đang điều tra nghi vấn máy bay hết nhiên liệu khoảng 5 phút trước khi hạ cánh xuống sân bay Jose Maria Cordova, ngoại ô Medellin. Thông tin trên do một người sống sót cung cấp.

BAE 146 sở hữu 4 động cơ phản lực và thường không chở quá 100 hành khách. British Aerospace giới thiệu mẫu máy bay BAE 146 vào năm 1981 và ngừng sản xuất năm 2003 vì lý do kinh tế. Trong số 400 phi cơ xuất xưởng, 220 chiếc hiện vẫn hoạt động.

Khả năng vận hành êm, ít gây ra tiếng ồn mang đến cho BAE-146 biệt danh "Lời thì thầm". Cũng chính vì đặc điểm trên mà chúng được ưa dùng tại những sân bay đặt bên trong hoặc sát các thành phố đông dân cư, ví dụ như sân bay thành phố London, Anh.

Theo cơ quan hàng không dân dụng Bolivia, LAMIA bắt đầu hoạt động với tư cách một hãng hàng không quảng bá du lịch tại thành phố Merida, Venezuela. Nhưng trong bối cảnh kinh tế Venezuela lao dốc, LAMIA đã quyết định chuyển tới Bolivia để đăng ký kinh doanh và tới tháng 11/2015 thì được cấp phép thực hiện các chuyến bay chở khách và vận chuyển hàng hóa.

Một số đội bóng Nam Mỹ gần đây thường sử dụng dịch vụ bay của LAMIA, trong đó có Atletico Nacional, đội bóng mà Chapecoense chuẩn bị đối đầu tranh cúp vào ngày 30/11. Chiếc máy bay gặp nạn cũng từng chở đội tuyển quốc gia Venezuela cùng nhiều đội bóng hàng đầu thế giới từ Bolivia.

Trong những năm qua, mẫu BAE 146 đã được sửa đổi để thực hiện các công việc khác ngoài chuyên chở hành khách như máy bay chở nhiên liệu, chở hàng hay phi cơ chữa cháy rừng.

Theo ông Dorman, 22 trong 220 chiếc BAE 146 còn hoạt động đang dần được chuyển đổi để đảm nhận vai trò chữa cháy. "Đây là bằng chứng cho thấy khả năng bay trên những địa hình khó khăn của mẫu phi cơ này", Dorman bình luận.

Vụ việc đáng chú ý hơn cả liên quan đến máy bay BAE 146 xảy ra hồi tháng 12/1987 khi một chuyến bay của hãng hàng không Pacific Southwest Airlines đang trong hành trình từ Los Angeles đến San Francisco thì bị bắt cóc. Thủ phạm David Burke, một cựu nhân viên bất mãn thuộc USAir, công ty mẹ của Pacific Southwest Airlines, đã bắn hai phi công cùng ba người khác. Phi cơ sau đó rơi xuống Cayucos, California. Toàn bộ 43 người trên khoang thiệt mạng, bao gồm cả Burke. 

Gần đây nhất, hồi tháng 4/2014, một chiếc máy bay BAE 146 chở 97 người phải hạ cánh khẩn cấp không lâu sau khi cất cánh từ thành phố Perth, phía tây Australia, vì một động cơ bốc cháy. Không có thiệt hại về người.

British Aerospace là bên chịu trách nhiệm kiểm tra các thông số về điều kiện bay của phi cơ cũng như cung cấp hỗ trợ máy móc. Cơ quan Điều tra Tai nạn Hàng không Anh cho biết họ đang cử một đội chuyên gia tới Colombia nhằm hỗ trợ chính quyền địa phương phân tích, đánh giá sự việc.

Vũ Hoàng