Sống khỏe
Những người ‘bốc hơi’ trong xã hội Nhật
TTO - Trong xã hội Nhật Bản, một số người được gọi là “johatsu” - những người “bốc hơi”. Họ bỏ lại sau lưng cuộc sống và thân phận của mình, trú ẩn ở nơi không ai biết tới.
Đau khổ trước nỗi xấu hổ từ những chuyện như mất việc, hôn nhân tan vỡ, nợ nần chồng chất, hàng nghìn người Nhật đã bỏ lại phía sau danh tính của mình, tìm kiếm sự lãng quên ở những nơi xa xôi, không ai biết tới họ.
Các johatsu không biến mất khỏi thế giới này, mà đổi tên họ, nơi sống và công việc, gần như xóa bỏ toàn bộ những gì mình đã tạo ra trong cuộc đời.
Ở Nhật, điều này tương đối dễ dàng. Luật riêng tư của Nhật Bản cho phép công dân tự do giữ kín nơi mình sinh sống. Chỉ cảnh sát mới có quyền thu thập dữ liệu cá nhân trong quá trình điều tra án hình sự, và người thân không được phép tìm kiếm hay xem các báo cáo tài chính của người thân.
Nhiều người đã chọn cách biến mất để thoát khỏi áp lực của cuộc sống - Ảnh: Reuters
Nguyên nhân chủ yếu của việc "bốc hơi" này là vì muốn giữ thể diện. Các trường hợp johatsu bắt đầu xuất hiện từ cuối những năm 1960, sau bộ phim A Man Vanishes (Tạm dịch: Một người biến mất) ra mắt năm 1967, trong đó mô tả một người đàn ông bỏ lại công việc và hôn thê rồi biến mất.
Đến những năm 1970, thêm nhiều trường hợp xuất hiện, phần lớn là những người quê vùng nông thôn tới làm các công việc nặng nhọc ở thành phố lớn.
"Những người vận chuyển đêm" giúp các johatsu lặng lẽ rời tới thị trấn hay thành phố nhỏ xa xôi trong màn đêm, khi bạn bè và người thân của họ không hề hay biết. Đây là một nghề hưng thịnh trong những năm 1990, khi kinh tế suy thoái và nhiều người muốn thoát khỏi tình trạng tuyệt vọng và nỗi xấu hổ.
Áp lực giữ gìn thể diện còn biểu lộ theo một phương thức khác ở Nhật: karoshi - tự sát vì công việc. Theo báo cáo, hơn 20% người trong một khảo sát có 10.000 người tham gia cho biết họ làm thêm giờ ít nhất 80 tiếng mỗi tháng. Nửa số người được hỏi cho biết họ còn không sử dụng các ngày nghỉ phép.
Trong những tháng gần đây, chính phủ Nhật Bản đang tiến hành nhiều bước nhỏ để giảm số ca karoshi, như khuyến khích các công ty để nhân viên rời công sở sớm vào ngày thứ sáu. Tuy nhiên, văn hóa làm việc ở Nhật có gốc rễ sâu xa và mạnh mẽ tới mức nhiều người vẫn không coi những thay đổi này đáng để thực hiện so với bất lợi của việc ra về. Trừ khi, cuối cùng họ trở thành johatsu và vĩnh viễn rời đi.
Những người thân và bạn bè của các johatsu hi vọng người đang biết mất sẽ không cảm thấy xấu hổ. Phụ huynh của một "người bốc hơi" cho biết: "Chúng tôi chỉ muốn biết tin tức của con, nó không bắt buộc phải về nhà. Nếu nó cần tiền, chúng tôi sẽ gửi cho".
