Sống khỏe
Dự án của Malaysia với Trung Quốc: tiền đã trao, cháo chưa múc
TTO - Bộ Tài chính Malaysia vừa phát hiện các khoản chi thiếu minh bạch trong hai hợp đồng đường ống dẫn dầu, khí trị giá đến 9,4 tỉ Ringgit Malaysia (RM) (2,36 tỉ USD) từ thời đảng Barisan Nasional cầm quyền.
Bộ trưởng Tài chính Lim Guan Eng (giữa) yêu cầu ông Najib giải thích các khoản chi trong 2 dự án của nhà thầu Trung Quốc - Ảnh: REUTERS
Báo The Star cho biết gần 90% của các hợp đồng trên đã được chi trả nhưng chỉ có khoảng 13% khối lượng công việc được hoàn thành.
Các dự án là một đường ống dẫn nhiều sản phẩm của dầu đi từ Melaka và Negeri Sembilan đến Kedah và một đường ống dẫn ga từ Kimanis đến Sandakan và Tawau. Công ty con của Bộ Tài chính là công ty Tài nguyên Năng lượng chiến lược Suria (SSER) quản lý.
Cả hai dự án trên đều được Nội các tiền nhiệm thông qua vào tháng 7-2016.
Báo Straits Times cho biết các dự án là một phần của những dự án đóng mác "hồ sơ đỏ". Tức là những dự án được bảo mật và tránh xa tầm tay của hầu hết các quan chức Kho bạc trong suốt thời cầm quyền của Thủ tướng Najib Razak. Ông Najib cũng là từng kiêm chức Bộ trưởng Tài chính trong khoảng thời gian đó.
"Tôi đã chỉ thị cho các nhân viên của tôi viết một bản báo cáo cho Ủy ban chống tham nhũng Malaysia" - bộ trưởng Tài chính mới Lim Guan Eng tuyên bố hôm 5-6.
Ông Lim cho biết ông cũng đang triệu tập cựu Tổng thư ký Kho bạc là ông Tan Sri Irwan Serigar Abdullah và ông Najib để giải thích về các thỏa thuận trên.
"Hội đồng Quản trị (SSER) và riêng ông Tan Sri Irwan Serigar phải trả lời vì sao lại ký một hợp đồng thiếu cân xứng mà rõ ràng gây nguy hại cho lợi ích của chính phủ và người dân Malaysia" - ông Lim nhấn mạnh.
"Ngoài ra chúng tôi cũng đang tìm kiếm sự hỗ trợ của cựu Bộ trưởng Tài chính và cựu thủ tướng Najib Razak, người đã hoạt động trên Facebook dạo gần đây, để giải thích ông đã thông qua các hợp đồng trên như thế nào" - bộ trưởng Lim nói thêm.
Theo đó 2 dự án trên của Malaysia được trao cho nhà thầu là Cục đường ống dẫn dầu Trung Quốc (CPPB) vào tháng 11-2016 sau khi ông Tan Sri Irwan và CPPB ký kết cùng nhau.
Ông Tan Sri Irwan đã từ chức vào ngày 23-5 sau chiến thắng của đảng Pakatan Harapan hôm 9-5.
Dự án ống dẫn dầu dài 600 km nối liền Melaka và cảng Dickson ở Negeri Sembilan đến Jitra, Kedah (MPP) trị giá khoảng 5,35 tỉ RM. Trong khi đó dự án ống dẫn ga Trans-Sabah từ Trạm ga Kimanis đến Sandakan và Tawau (TSGP) trị giá khoảng 4,06 tỉ RM.
SSER đảm bảo 85% quỹ của cả 2 dự án từ ngân hàng Exim Trung Quốc vào tháng 3-2017 trong khi 15% còn lại được tính bằng sukuk hay còn gọi là trái phiếu Hồi giáo.
Tuy nhiên vào cuối tháng 3-2018, dự án MPP chỉ hoàn thành khoản 14,5% nhưng CPPB đã nhận đến 4,71 tỉ RM. Trong khi đó TSGP mới hoàn thành 11,4% và CPPB đã nhận đến 3,54 tỉ RM.
Tổng toàn bộ phần đã trả cho CPPB là 8,25 tỉ RM, chiếm 87,7% tổng giá trị của các dự án nhưng tỉ lệ hoàn thành công việc trung bình chỉ 13%.
Điều quan trọng, theo ông Lim, là chính quyền Malaysia trước đây đã đồng ý chi trả cho 2 dự án của nhà thầu Trung Quốc chỉ dựa vào lịch trình vạch sẵn hơn là theo tiến độ thực tế của dự án.
Phản ứng lại những cáo buộc trên qua Facebook, ông Najib nói ông "tự tin rằng tất cả các thủ tục và pháp luật cần thiết đều được tuân thủ" trong 2 dự án trên.
Cựu thủ tướng Najib nói rằng 2 dự án được đàm phán giữa chính phủ Malaysia và chính phủ Trung Quốc.
