Nghề chà đèn Khánh Hòa 'lên hương' dịp Tết

TTO - Mỗi năm, nghề chà đèn thờ bằng đồng chỉ tái xuất một lần vào dịp Tết. Khánh Hòa có làng nghề đúc đồng nổi tiếng ở Diên Khánh làm ra nhiều loại đèn thờ.

Người thợ có "thâm niên" 22 năm chà đèn thờ bằng đồng tại góc đường Trần Nguyên Hãn - Lê Đại Hành, TP.Nha Trang (gần trường THCS Trần Quốc Toản) với đống đèn thờ của khách quen nhiều năm đem đến thuê chà - Ảnh: PHAN SÔNG NGÂN

Hình thành các phố bán đồ thờ cúng bằng đồng: đường Phan Bội Châu (TP Nha Trang), chợ Thành và dọc quốc lộ 1 (thị trấn Diên Khánh). 

Vì vậy, nghề chà đèn thờ bằng đồng cũng "sống theo". Việc chà đèn thờ bằng đồng theo kiểu thủ công đã "đi vào cổ tích". 

Đó là cách chà đèn bằng me, khế chua với tro bếp rây lấy bột mịn cho khỏi làm trầy xước đèn, dùng các tàu lá cứng, dài của cây thơm (khóm) hay dứa đập cho mềm, tưa ra rồi chấm tro trộn me, khế chua để chà lên đèn đồng cho đến khi sáng, bóng. 

Giờ đây, vào những ngày cuối năm âm lịch nhiều gia đình chỉ cần đưa đèn thờ đến chỗ làm dịch vụ "chà đèn thờ" là xong. 

Những người thợ chà đèn đồng tự trang bị một chiếc môtơ điện có trục quay gắn vành vải tròn vào để chà thay cho sức người.   

Giá cả chà mỗi bộ đèn đồng ở Nha Trang trong dịp tết này, ở ngay trung tâm thành phố thay ở các xã phường ngoại thành: Vĩnh Ngọc, Vĩnh Trung, Ngọc Hiệp… đều có giá khoảng từ 120-250 ngàn đồng/bộ, tùy theo cỡ đèn tiểu, trung hay đại. 

Nghề chà đèn thờ tưởng như dễ dàng, đơn giản thế nhưng cũng cần phải có sự tỉ mỉ, cẩn thận thì mới giữ được khách đem đèn đến chà lại vào mùa tết năm sau và nhiều năm sau nữa. 

Anh Lê Tuấn Tân, chà đèn gần nhà ở ngay góc đường Trần Nguyên Hãn - Lê Đại Hành (Nha Trang), 50 tuổi và đã có thâm niên chà đèn thờ 22 năm, cho biết từ hôm 12 tháng Chạp anh đã vác môtơ đi chà đèn ở khu Tháp Bà (Nha Trang) rồi. 

Mấy bữa nay anh quay về lại chỗ cũ bao năm này để nhận đèn chà cho khách quen. 

"Mỗi mùa tết chà được cả trăm bộ đèn nên thu nhập cũng được. Nhưng nghề này làm nhiều, làm lâu cũng ảnh hưởng sức khỏe lắm. Vì nếu không giữ kỹ, hít bụi đồng vào người cũng độc hại lắm", anh Tân nói.