Pháp luật
Bịa đặt thông tin lãnh đạo 'có bồ nhí' bị xử lý ra sao?
TTO - Hành vi bịa đặt thông tin phó bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa 'có bồ nhí' có dụng ý bôi nhọ, vu khống và xúc phạm người khác có thể bị phạt tù và phải bồi thường thiệt hại. Nhưng nếu đó là sự thật?
Mấy ngày qua trên mạng xã hội lan truyền thông tin về việc "phó bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa có bồ nhí" đã gây xôn xao dư luận trong nước. Cơ quan chức năng tỉnh Thanh Hóa cho rằng đó là những thông tin bịa đặt nhằm bôi nhọ, xúc phạm uy tín của lãnh đạo tỉnh.
Về góc độ pháp lý, các luật sư cho rằng hành vi bịa đặt thông tin và phát tán trên mạng xã hội làm ảnh hưởng uy tín cá nhân của người khác có thể bị xử lý hình sự và phải bồi thường thiệt hại.
Bịa đặt là phạm tội vu khống
Theo Luật sư Nguyễn Đức Chánh (Đoàn luật sư TP.HCM), điều 34 Bộ luật dân sự 2015 quy định đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ.
Những đoạn đối thoại lan truyền trên mạng xã hội mấy ngày qua - Ảnh: TT
Thư tín, điện thoại, điện tín, cơ sở dữ liệu điện tử và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của cá nhân được bảo đảm an toàn và bí mật. Nếu một người lục lọi, lấy các thông tin, nội dung trên điện thoại hoặc đưa các thông tin cá nhân của người khác lên mạng xã hội mà chưa được sự đồng ý của người đó tức là đang xâm phạm bí mật thư tín, bí mật đời tư. Tùy theo mức độ của hành vi mà có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Trong vụ việc liên quan phó bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa nếu thông tin, nội dung tin nhắn là bịa đặt thì người nào đã bịa đặt hoặc lan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vu khống theo điều 156 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Rõ ràng tính chất của vụ việc đang diễn ra là nghiêm trọng và có hai người bị vu khống trong vụ việc này. Bên cạnh đó, ngoài việc có thể bị xử lý hình sự, người tạo dựng thông tin và phát tán còn có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do hành vi xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác theo điều 592 Bộ luật dân sự 2015.
Luật sư Phạm Hoài Nam (Đoàn luật sư TP.HCM) cho rằng hành vi tung những hình ảnh tin nhắn của người khác mà không có sự đồng ý của họ thì hành vi này có dấu hiệu của tội "Xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín hoặc hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của người khác" theo Điều 159 Bộ luật Hình sự. Người phạm tội có thể bị xử phạt cảnh cáo, phạt tiền, phạt cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù từ 01 năm đến 03 năm.
Trường hợp các tin nhắn, thông tin được phát tán là thông tin xuyên tạc, bịa đặt xâm phạm đến nhân phẩm, danh dự của người khác thì hành vi này có thể bị xử phạt vi phạm hành chính từ 2 triệu đồng đến 3 triệu đồng theo quy định tại khoản 3 điều 5 Nghị định 167/2013/NĐ-CP.
Tùy theo tính chất, mức độ hậu quả, hành vi này có thể bị xử lý hình sự theo Điều 156 Bộ luật hình sự về tội "vu khống" với hình phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 7 năm.
Người bị bôi nhọ có thể khởi kiện
Liên quan đến thông tin "phó bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa có bồ nhí", theo luật sư Võ Đan Mạch (Đoàn Luật sư TP.HCM), người bị bôi nhọ có thể khởi kiện để yêu cầu tòa án bác bỏ thông tin làm ảnh hưởng xấu đến danh dự, nhân phẩm, uy tín và yêu bồi thường thiệt hại về vật chất, tinh thần nếu có, đồng thời buộc người vi phạm xin lỗi, cải chính công khai…
Trong trường hợp xác định được đó là thông tin giả, tùy theo mức độ nếu không đủ cơ sở khởi tố hình sự thì người tung tin có thể bị xử lý vi phạm hành chính về hành vi xúc phạm danh dự nhân phẩm của người khác với mức xử phạt cao nhất 300.000 đồng.
Trong trường hợp những thông tin đó là sự thật nhưng được sử dụng với mục đích làm nhục, xúc phạm danh dự, nhân phẩm vẫn có thể xử lý tội "làm nhục người khác" theo điều 155 Bộ Luật Hình Sự 2015. Mức hình phạt tội danh này cao nhất 5 năm tù.
Hơn nữa, việc đột nhập điện thoại để đánh cắp tin nhắn có dấu hiệu của tội "xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín hoặc hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của người khác" được quy định tại điều 159 Bộ luật hình sự.
Nếu đó là sự thật?
Tuy nhiên, luật sư Nguyễn Kiều Hưng thì cho rằng nếu thông tin trong vụ việc ở Thanh Hóa là đúng thì người dân cũng có quyền tố giác thông tin đó ra cộng đồng hay đến các cơ quan chức năng, chứ không phải bí mật đời tư, như một số người nói.
Bởi việc một người đã lập gia đình mà có quan hệ ngoài hôn nhân là hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật, còn đối với Đảng viên và cán bộ lãnh đạo còn vi phạm thêm Điều lệ Đảng về tư cách đạo đức. Bất cứ ai phát hiện, Đảng viên có lối sống không lành mạnh, vi phạm pháp luật đều có quyền tố giác.
Ngược lại, nếu các thông tin đó là bịa đặt, thì người tạo ra thông tin đó và phát tán lên mạng xã hội, trong trường hợp này rất khó thoát khỏi trách nhiệm hình sự về hành vi "vu khống", với tình tiết định khung tăng nặng là "sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội", mức hình phạt bị truy tố từ 1 đến 3 năm tù.
