Bị khởi tố mà không biết tại sao!

TTO -  Sau vụ quán Xin Chào, báo Tuổi Trẻ nhận nhiều khiếu nại của người dân về những vụ việc họ bị cơ quan chức năng khởi tố mà “không biết tại sao”. Trong đó có vụ ông Nguyễn Văn Bỉ, huyện Bình Chánh, TP.HCM...

Dù đã được tuyên bố vô tội, ông Nguyễn Văn Tấn - chủ quán cà phê Xin Chào vẫn đưa ra lời khuyên: "Nếu làm ăn kinh doanh thì nên tìm hiểu, thực hiện đầy đủ quy định, đừng để bị truy tố như tôi, dù minh oan được thì cũng khổ lắm" - Ảnh: Gia Minh.

Nhiều vụ án người dân bị các cơ quan tố tụng hình sự khởi tố nhưng không biết tại sao. Các chuyên gia pháp luật cùng đưa ra ý kiến tư vấn về vấn đề này.  

Sau vụ quán Xin Chào, báo Tuổi Trẻ tiếp nhận hàng loạt khiếu nại của người dân về những vụ việc họ bị cơ quan chức năng khởi tố mà “không biết tại sao”.

Điển hình nhất là vụ ông Nguyễn Văn Bỉ - 48 tuổi, ngụ H.Bình Chánh, TP.HCM - cho biết đã bị Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Bình Chánh đề nghị truy tố về hành vi vi phạm các quy định về quản lý nhà ở.

Nhiều bạn đọc bày tỏ thắc mắc, khi bị vướng phải những vụ án như thế này thì họ phải ứng xử như thế nào, biết cầu cứu ai?

Phải chăng chính sự thiếu hiểu biết pháp luật đã khiến nhiều người dân gặp bất lợi trong các tình huống pháp lý?

“Tôi phải làm gì nếu bỗng dưng bị cơ quan pháp luật khởi tố?”

Những vụ việc như thế này gây ra không ít tâm lý hoang mang lo sợ cho người dân. Nhiều người bày tỏ họ dù có điều kiện nhưng cũng không dám kinh doanh, buôn bán, không dám xây nhà vì lo ngại mình có thể bị “dính” vấn đề pháp lý.

“Nhìn mấy vụ việc này mà thấy lo. Chẳng biết nếu mình gặp phải những trường hợp như vậy thì phải cầu cứu ai nữa? Chẳng biết cơ quan nào sẽ bảo vệ mình? Tuy pháp luật nghiêm minh, ai đúng ai sai ra tòa sẽ rõ, nhưng vướng phải những vấn đề này cũng làm cuộc sống của mình bị đảo lộn, chẳng ai mong muốn cả” - một bạn đọc nói.

Bạn đọc cho rằng nếu người dân có thiếu sót trong việc hiểu và thực thi pháp luật thì Nhà nước phải có chính sách tư vấn, hướng dẫn, giúp đỡ để người dân hiểu và thực hiện. Nếu cố tình tái phạm nhiều lần gây nguy hiểm cho xã hội thì mới xử lý hình sự, như vậy mới có tác dụng khuyến khích và răn đe.

Tuy nhiều người cho rằng những vụ việc như thề này là “nhỏ”, nhưng sự việc xảy ra có thể gây ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của người dân.

Nên tìm hiểu kỹ luật pháp trước khi xây nhà hay kinh doanh

Đó là ý kiến của các chuyên gia luật pháp.

Theo luật sư (LS) Hồ Ngọc Diệp (Đoàn luật sư TP.HCM), người dân nên tìm hiểu kỹ vấn đề luật pháp trước khi làm những việc như xây dựng nhà cửa hay kinh doanh. Bởi vì đôi khi chính sự thiếu hiểu biết pháp luật cũng là điều làm cho người dân dễ vướng phải các tình huống pháp lý.

“Nhiều người quan niệm rằng những việc làm đó của họ rất đơn giản, không có gì, thậm chí các doanh nghiệp cũng ít khi thuê luật sư hay tìm hiểu về các vấn đề pháp lý trước khi làm điều gì đó. Nhưng trên thực tế thì luật có nhiều quy định rất chặt chẽ mà các cơ quan thực thi và bảo vệ pháp luật có thể dựa vào” - LS Hồ Ngọc Diệp nói.

Đồng tình với ý kiến trên, ông Nguyễn Ngọc Tuấn - Giám đốc công ty Thuế Kế toán luật Việt Á cho rằng các cá nhân và doanh nghiệp ở VN vẫn chưa có thói quen nhờ đến sự trợ giúp tư vấn về pháp luật trước khi thành lập công ty. Việc này rất dễ khiến họ vướng phải những quy định luật pháp, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh.

“Nên chăng là thay đổi nhận thức này? Nhà kinh doanh cũng cần được tư vấn về chuyên môn, đặc biệt là luật pháp, để có chuyện gì thì chính các nhà đầu tư phải là người chịu trách nhiệm” - ông Nguyễn Ngọc Tuấn đặt vấn đề.

Ông Bỉ tại nơi xây dựng chòi rộng 35m2 bằng cây, lá và bị đề nghị truy tố - Ảnh: gia đình ông Bỉ cung cấp

Nhờ tư vấn từ trước còn hơn là sau khi bị rồi với chạy chữa

LS Huỳnh Phước Hiệp (Đoàn luật sư TP.HCM) cho rằng khi bị khởi tố hình sự, tức là đối mặt với việc quyền công dân, quyền nhân thân, quyền tự do của mình bị ảnh hưởng, cho nên tâm lý hoang mang của người dân là đương nhiên.

Phân tích sâu thêm, LS Hiệp cho rằng hệ thống pháp luật của VN rất phức tạp, có nhiều quy định chồng chéo, làm người dân không biết đường nào mà lần và thậm chí là các chuyên gia pháp luật cũng khó lý luận. Chưa tính những trường hợp câu từ trong các văn bản pháp luật làm cho người đọc có thể hiểu nhiều ý.

Lại có những trường hợp luật pháp có lỗ hổng, không thể dự liệu tới. Luật sư hay cơ quan tố tụng khi giải quyết một vụ việc cũng tốn rất nhiều thời gian để nghiên cứu. Những người không có chuyên môn, không thường xuyên nghiên cứu về luật thì sẽ không nắm hết những trường hợp như vậy.

Nhiều luật người dân không biết nên cũng không biết cách ứng xử. Tuy vậy, không thể nói là “không biết thì không có tội”. Luật đã quy định rất rõ, dù người dân có biết hay không biết thì khi vi phạm vẫn bị khởi tố.

“Mỗi ngày, mỗi giờ đều có thể có những văn bản pháp luật mới, những quy định mới khác mới các quy định cũ, nếu không am hiểu thì tốt nhất nên tham vấn chuyên gia trước khi tham gia vào một giao dịch nào đó. Tránh trường hợp khi xảy ra sự việc rồi mới đi tìm sự giúp đỡ

Bây giờ có rất nhiều kênh, thông qua báo đài, thông qua các trung tâm trợ giúp pháp lý, người dân đều có thể tiếp cận được chuyên gia. Cho nên trước khi hoạt động kinh doanh, xây dựng nhà cửa, hay tham gia vào các mối quan hệ dân sự thì nên tư vấn pháp lý” - LS Huỳnh Phước Hiệp đưa ra lời khuyên.

Theo LS Hồ Ngọc Diêp, sau khi bị các cơ quan điều tra khởi tố, người dân chỉ có thể tìm đến các văn phòng luật sư. Các cơ quan tố tụng không có trách nhiệm tư vấn cho người dân.

Ngoài ra thì báo chí cũng là một kênh để người dân phản ánh nếu họ nghi ngờ có bất thường.

“Thậm chí nhiều người còn tin tưởng báo chí hơn cả luật sư” - ông Hồ Ngọc Diệp nhận định.

Mời bạn đọc nghe các phát biểu trong bài:

>> LS Huỳnh Phước Hiệp:

>> LS Hồ Ngọc Diệp: