Thực tế ảo tiến bước, được điều khiển bằng sóng não người

Vẫn sử dụng thiết bị VR để quan sát thế giới ảo xung quanh, nhưng người dùng sẽ không cần tương tác bằng cử chỉ với thế giới ảo, thay vào đó, chỉ cần dùng suy nghĩ của mình.

• 5 thiết bị mở màn cho xu hướng thực tế ảo
• Thực tế ảo VR sẽ làm thay đổi mạng xã hội?
• 12 kính thực tế ảo đang gây ‘bão’
• Thực tế ảo lên ngôi
• Microsoft tạo bộ điều khiển cảm giác cho thực tế ảo
• PlayStation VR lấn át nhiều thiết bị thực tế ảo

Đó là trải nghiệm chơi game hoàn toàn mới do Neurable – một startup về công nghệ cung cấp. Ông Ramses Alcaide – Giám đốc điều hành Neurable còn khẳng định việc con người có thể dùng ý chí để tương tác với thực tế ảo sẽ giúp VR nhanh chóng trở thành công nghệ phổ biến trong cuộc sống.

Dù giới thiệu cách thức giao tiếp với VR thông qua một trò chơi, nhưng Neurable không phải là một nhà phát triển game, mà là phát triển giao thức tương tác với máy tính (brain-computer interfaces - BCI) bằng não người thông qua việc kiểm soát ý chí. BCI dạng phổ biến nhất sử dụng các đầu điện cực để ghi lại những tín hiệu điện trong não, sau đó dùng phần mềm để dịch những tín hiệu này thành lệnh cho các thiết bị ngoại vi.

Trò chơi Awakening mà Neurable trình diễn trong khuôn khổ sự kiện SIGGRAPH 2017 (thông qua sự hợp tác với Estudiofuture – studio chuyên thiết kế đồ họa 3D và game) thực chất chỉ là bản demo giới thiệu phần mềm. Bên cạnh đó, trò chơi cũng được thể hiện bằng phiên bản kính thực tế ảo HTC Vive đã thay dây điều khiển của Neurable (kết nối với 7 điện cực).

HTC Vive bản dùng dây của Neurable cho phép trò chơi điều khiển tâm trí.

Là người có bằng tiến sĩ khoa học thần kinh, ông Alcaide cho biết công nghệ điều khiển của Neurable không sử dụng các mô hình sóng não EEG liên quan đến tập trung hoặc thư giãn làm tín hiệu điều khiển (vốn đang được sử dụng bởi một số thiết bị BCI đã có mặt trên thị trường, chẳng hạn như thiết bị băng đầu cảm giác Muse được thiết kế để cải thiện thiền (meditation) hoặc chơi trò chơi đơn giản trong thế giới thực). Thay vào đó, phần mềm của Neurable nhận diện các tín hiệu tiềm năng liên quan đến sự kiện, hoặc những tín hiệu cụ thể hơn xảy ra khi não đáp ứng kích thích, cho phép người dùng thao tác tương tác dựa trên ý muốn.

Trong trò chơi Awakening, nhân vật chính là một đứa trẻ thức tỉnh và tìm cách thoát khỏi phòng thí nghiệm. Bằng sự tập trung chú ý về hàng loạt vật dụng, game thủ sẽ phát hiện ra manh mối về phương thức đào thoát. Thông qua ý chí của mình, game thủ sẽ chủ động nhặt đồ vật, dừng các tia laser, biến con chó robot thành thú bong bóng… mà không cần phải vung tay, bởi vì sẽ không có tay cầm điều khiển VR nào cả. 
Tại SIGGRAPH 2017, trước khi chơi thử Awakening, rất nhiều người tỏ vẻ hoài nghi vì BCI đã từng gây thất vọng rất nhiều lần trước đây.

Nhưng ở lần này, nhiều người đã bật cười thích thú mỗi khi họ lấy được vật gì đó trong game, cho thấy phần mềm điều khiển mới của Neurable thực sự có tác dụng và khiến cho người dùng hài lòng.

Tuy nhiên, theo ông Alcaide, nhiều khả năng trò chơi Awakening sẽ không được thương mại hóa, bởi đây chỉ mới là một phiên bản rút gọn của nền tảng VR giải trí mà Neurable đang đặt tham vọng sẽ đưa ra thị trường vào năm sau, bởi Neurable không phải là một công ty chuyên game hoặc phát triển phần cứng. Và Awakening mới chỉ là điểm thú vị đầu tiên mà Neurable giới thiệu về nền tảng mới, thức tỉnh tiềm năng của thế hệ BCI tiếp theo.

Đối với mẫu kính thực tế ảo HTC Vive đang thử nghiệm, dây đeo có vẻ khá cồng kềnh nhưng hoàn toàn có khả năng thu nhỏ lại. Mặt khác, Neurable cũng tính toán đến việc tìm kiếm các loại điện cực nhỏ hơn, thay vì loại điện cực khô do Wearable Sensing cung cấp. Trước mắt, Neurable đang cung cấp dây đeo cho một số nhà phát triển nhằm tiếp cận nền tảng giải trí VR. Còn về lâu dài, Neurable sẽ cấp phép sử dụng phần mềm để các nhà sản xuất thêm vào các điện cực trong mẫu thiết kế kính thực tế ảo mới, qua đó tăng cường khả năng trải nghiệm VR bằng sóng não với những thiết bị nhỏ gọn hơn.

Tuy nhiên, kích cỡ là vấn đề rất dễ giải quyết, phần khó nhất vẫn là giải thích ý định của người dùng một cách chính xác. Bởi có rất nhiều tín hiệu sóng não có thể sử dụng với BCI, song điều quan trọng là thu thập tất cả lại để có đủ dữ liệu giúp thiết bị hoạt động tốt hơn, thậm chí có thể dự đoán hành động sắp tới là gì ngay trong thời gian thực mỗi lúc người dùng đang quan tâm đến một cái gì đó, có thể thực hiện hành động nào đó liên quan.

Ưu điểm của phần mềm mà Neurable tạo ra là sẽ xây dựng được một hệ thống mà người dùng có thể sử dụng ngay, không cần phải được đào tạo, chỉ cần muốn gì là làm được luôn. Khi đó, bộ não sẽ đáp ứng tự nhiên với yêu cầu, không cần xét đến các tương tác vật lý theo những mô hình VR theo dõi chuyển động cơ thể người như trước đây nữa. Bên cạnh đó, việc tạo dựng nền tảng mới sẽ giúp thay đổi giao diện người dùng, như màn hình cảm ứng thay cho việc dùng chuột, và sắp tới việc dùng sóng não có thể thay cho các bộ điều khiển VR – hay thậm chí có thể thay cho màn hình cảm ứng, trong phương thức tương tác với VR và cả AR (tương tác thực tế).

Do vẫn đang trong quá trình nghiên cứu nên Neurable hiện chỉ mới chế tạo dây điều khiển cho thiết bị HTC Vive, tuy nhiên, các nhà sản xuất hoàn toàn có thể tự chế tạo dây điều khiển cho nhiều kính thực tế ảo khác như Oculus hay HoloLens, vì công nghệ của Neurable tập trung vào khả năng máy học (machine learning) cho phần mềm điều khiển BCI.

Ông Alcaide thừa nhận hiện tại phần mềm của Neurable có thể hoạt động tốt trong game hoặc những ứng dụng VR, nhưng sẽ cực kỳ khó khăn nếu người dùng muốn gõ phím hoặc xử lý dữ liệu mật độ cao trong thực tế ảo. Tuy nhiên, mọi thứ có thể thay đổi trong tương lai, khi có những phần mềm điều khiển BCI tốt hơn, cho phép VR trở thành nền tảng điện toán mới, vượt xa những gì mà mọi người đang trông đợi.

PC WORLD VN, 09/2017